Na wspólnej drodze. Kraków i Budapeszt w średniowieczu.

Nadrzędnym celem, jaki przyświecał twórcom podczas przygotowywania wystawy i katalogu, było stworzenie wielowątkowej, spójnej i interesującej opowieści o dawnym Krakowie i Budapeszcie.
Katalog został podzielony tematycznie na pięć części: Geneza, Klęska, Kreacja, Gloria i Splendor.
Geneza to część poświęcona początkom Krakowa oraz Budy i Pesztu do roku 1241.
Ważnym wątkiem dotyczącym Krakowa jest tutaj legenda o założeniu miasta.
Została ona utrwalona na początku XIII wieku w Kronice polskiej Wincentego Kadłubka.
Ta barwna opowieść, w której legendarny założyciel grodu, książę Krak, walczy ze smokiem, jest wciąż żywym i inspirującym reliktem niematerialnej przeszłości Krakowa.
Najstarsza legenda dotycząca miasta Buda - a raczej osady zwanej dzisiaj Obuda - przetrwała w dziele zatytuowanym Gesta Hungarorum, spisanym przez autora podpisującego się P. dictus magister, a znanego szerzej jako Anonymus lub Bele Regis Notarius.
Istnieje również pewna legenda dotycząca początków dziejów Pesztu, osady powstałej wokół przystani promowej naprzeciwko dzisiejszej góry Gellerta.
Św. Gellert, biskup i misjonarz zrzucony z tejże góry i zabity przez pogan, pochowany został w kościele parafialnym Pesztu.
Obuda rozrastała się nadal w granicach wyznaczonych przez fundamenty rzymskich murów, podczas gdy okolice Pesztu, będącego początkowo punktem handlowym powstałym obok przystani promowej na przeciwległym brzegu Dunaju, usiane były niewielkimi miejscowościami.
Tytuł kolejnej części - Klęska - przypomina o niszczycielskim najeździe tatarskim z roku 1241.
Ta tragiczna w skutkach inwazja była wspólnym doświadczeniem mieszkańców zarówno ziem polskich, jak i węgierskich.
Miasto Kraków zostało odbudowane, choć tatarskie zagrożenie nie minęło. Przez całe XIII stulecie jego mieszkańcy żyli w strachu przed kolejnymi atakami i okres ten pozostawił trwałe ślady w ich zbiorowej pamięci.
Termin Kreacja opowiada o okresie szczególnie nasyconym wydarzeniami bądź procesami, jakie w sposób fundamentalny zdefiniowały i określiły na kilka kolejnych stuleci kształt naszych miast.
W kolejnej części zatytuowanej Gloria zaprezentowane zostały owoce działań pokoleń pracowitych mieszkańców miast, "kreatywnych" monarchów i władz miejskich.
Kraków tamtej epoki należał do największych i najważniejszych ośrodków w tej części Europy, pełniąc przy tym funkcję stolicy potężnego królestwa o międzynarodowym znaczeniu.
Część zatytuowana Splendor opowiada o dziejach naszych miast od drugiej połowy XV wieku aż do śmierci króla Stefana Batorego w roku 1586.
Już sam jej tytuł wiele mówi o pozycji ówczesnego Krakowa, który po równie znakomitym okresie Glorii, staje się kolebką odrodzeniowej myśli humanistycznej oraz miejscem narodzin sztuki renesansu w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
W historiografii polskiej okres ten zwany jest również złotym wiekiem, co znalazło odzwierciedlenie w wyglądzie zewnętrzym miasta, w dużej mierze dzięki mecenatowi artystycznemu dworu królewskiego na Wawelu, którego siedzibę także wówczas przebudowano na wspaniałą monarszą rezydencję.


Spis treści:

Przedmowy
Istvan Tarlos, Przedmowa
Jacek Majchrowski, Przedmowa
Peter Farbaky, Przedmowa
Michał Niezabitowski, Przedmowa
Łukasz Walas, Jacek Zinkiewicz, Michał Szczerba, Judit Benda, Wstęp

Wprowadzenie
Katalin Szende, Kraków i Buda w sieci szlaków handlowych śżredniowiecznej Europy
Istvan Draskóczy, Gościńce pomiędZy Budą a Krakowem
Stanisław S.Sroka, Kontakty Budy (i Pesztu) z Krakowem w wiekach średnich
Od redakcji

Geneza
Eniko Spekner, Buda - na drodze ku stolicy. Od schyłku XII  do początków XIV wieku
Łukasz Walas, Kraków legendarny i przedlokacyjny
Noty katalogowe

Klęska
Janos B. Szabó, Najazd mongolski w 1241 roku
Łukasz Walas, Najazd mongolski na Polskę w 1241 roku - zniszczenie Krakowa
Noty katalogowe

Kreacja
Andras Vegh, Społeczności Budy i Pesztu w średniowieczu
Erika Nikolicza, Wpływ prawa magdeburskiego w Krakowie na genezę Kodeksu praw Budy
Wojciech Kozłowski, Związki dynastyczne między Węgrami a Polską w latach 1240-1600
Jacek Zinkiewicz, Lokacja Krakowa na prawie magdeburskim 1257 roku
Noty katalogowe

Gloria
Andras Vegh, Topografia późnośredniowiecznej stolicy Węgier
Eniko Spekner, Szkoły w Budzie
Gabor Sarbak, Relacje zakonów paulińskich z Budy i Krakowa w średniowieczu
Borbala Kelenyi, Akademia Krakowska i jej węgierscy studenci
Jacek Zinkiewicz, Kraków w późnym średniowieczu
Noty katalogowe

Splendor
Michał Szczerba, Splendor Krakowa
Judit Benda, Judit Zador, Późnośredniowieczne kamienice i sklepy w Budzie
Michał Szczerba, Renesans w Krakowie
Karoly Magyar, Zamek w zamku
Aron Petneki, Węgrzy w średniowiecznym Krakowie
Noty katalogowe

Upadek
Adrienn Papp, Transformacja Budy w miasto osmańskie
Michał Szczerba, O społeczności Krakowa
Noty katalogowe

Aneks
Mapy

Bibliografia

Indeks osobowy

Indeks geograficzny