Generał Zygmunt Zieliński. W 100. rocznicę śmierci

W kwietniu tego roku przypada 100. rocznica śmierci tego zasłużonego dowódcy. Kim był zatem Zieliński, dwukrotny kawaler Orderu Virtuti Militari, czterokrotnie (!) odznaczony Krzyżem Walecznym, jeden z nielicznych wojskowych, który w okresie międzywojennym został awansowany do stopnia generała broni oraz otrzymał najwyższe polskie odznaczenie państwowe, Order Orła Białego?

Zieliński Zygmunt urodził się 1 VIII 1858 r. w podkrakowskich  Rzeszotarach Pochodził z rodziny szlacheckiej. Od 1875 r. przez 36 lat służył w armii austro-węgierskiej, z czasem awansował do stopnia pułkownika. W 1914 r. wstąpił do tworzących się Legionów Polskich; sformował 2 Pułk Piechoty, którego objął dowództwo. Na czele tej jednostki z powodzeniem walczył z wojskami rosyjskimi w Karpatach Wschodnich i Galicji, na Bukowinie. Dowodząc znaczną częścią Brygady II, jego oddziały wsławiły się w ciężkich bojach pod Rarańczą (11-17 VI 1915), których kulminacyjnym momentem była szarża ułanów pod Rokitną. Należał do grupy najbardziej zasłużonych dowódców legionowych. W wielu bojach dawał żołnierzom przykład męstwa, odwagi, rozwagi oraz poświęcenia. Tak pisał o Zielińskim Stanisław Rostworowski, późniejszy dowódca Okręgu Krakowskiego ZWZ-AK: „[…] Gdy on szedł na przedzie, wiedzieliśmy, że nie idziemy na darmo”. Zieliński był typem dowódcy-opiekuna, który unikał wydawania nieprzemyślanych rozkazów, które mogły pociągnąć za sobą wielkie straty. Spoiwem łączącym jego oddziały był honor i przysięga. Zdobył sobie w II Brygadzie przydomek „Dziadek”, podobnie jak w I Brygadzie Józef Piłsudski. W 1915 r. Zieliński został komendantem Grupy Legionów Polskich, odpowiedzialnym za działalność werbunkową, potem dowodził III Brygadą Legionów. 24 IV 1917 r. został komendantem Legionów Polskich. Na początku VII 1917 r. opowiedział się za złożeniem przez legionistów przysięgi wiernego dotrzymania braterstwa broni wojskom Niemiec i Austro-Węgier. W X 1917 r. został dowódcą nowej formacji wojskowej, Polskiego Korpusu Posiłkowego; wkrótce otrzymał awans na stopnień generała majora. Od listopada 1918 r. służył w nowo powstałym Wojsku Polskim. W IV 1919 r. rozpoczął formowanie 3 Dywizji Piechoty Legionowej, której został dowódcą. Następnie walczył w Ukraińcami. Odznaczył się w walkach w rejonie Brzeżan (19‑26 VI), następnie odrzucił oddziały ukraińskie za linię Zbrucza. W 1919 r. został pierwszym dowódcą Okręgu Generalnego w Poznaniu. W czasie wojny polsko-bolszewickiej, 26 VI 1920 r. został dowódcą 3 Armii. W połowie VIII 1920 r. osłaniając od południa we współpracy z 4. Armią koncentrację Grupy Uderzeniowej Naczelnego Wodza przyczynił się w znacznym stopniu do zwycięstwa wojsk polskich. W X 1920 r. został mianowany pierwszym dowódcą Okręgu Generalnego „Pomorze”. W 1922 r. uzyskał awans na stopień generała broni. Zmarł 11 IV 1925 r. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w pobliżu grobu rokitnińczyków.

Zieliński zyskał powszechne uznanie, był wielkim patriotą, znanym z prawości charakteru, kierował się prostymi zasadami etyki, z których najważniejsze były honor i umiłowanie ojczyzny. Ze świadectw, wspomnień, własnych zapisków generała wyłania się osobowość, którą cechowała prostota i skromność osobista. Jego działania zazwyczaj wyróżniały rozsądek i zimna krew. Należał do najpopularniejszych postaci w Wojsku Polskim, mimo że o tę sławę nigdy nie zabiegał.