Harfa, lew, pierścień, dzbanek, czyli o czytaniu świata symboliki chrześcijańskiej - Akademia Dydaktyczna

W terminologii naukowej istnieje nazwa Biblia pauperum, która odnosi się do rękopiśmiennych ksiąg zawierających fragmenty Pisma Świętego. Wydarzenia w niej zawarte zostały opisane w przystępny i prosty sposób. Jednak w średniowieczu czytanie i pisanie nie były powszechnymi umiejętnościami. Z czasem „Biblią dla ubogich” zaczęto nazywać wszelkie wytwory artystyczne (malowidła, rzeźby czy iluminacje), które pełniły rolę dydaktyczną. Takie „obrazkowe książeczki” przybliżały Pismo Święte zwykłym ludziom. Również i współcześnie słowo pisane często ustępuje przekazowi wizualnemu. Zewsząd bowiem otaczają nas obrazy – od reklam i plakatów po memy i emotikony. Rozumienie i właściwe interpretowanie tego, co się widzi, staje się więc codzienną koniecznością. Stąd też przed nauczycielami pojawiają się nowe wyzwania, aby w edukacji szkolnej rozwijać te kompetencje. Muzeum Krakowa pragnie zaprosić na wykład poświęcony symbolice chrześcijańskiej. Wszak w podstawie programowej wśród lektur obowiązkowych pojawiają się fragmenty Pisma Świętego. Podczas spotkania prelegentka zaprezentuje wybrane przykłady bohaterów biblijnych i hagiograficznych. Ten temat zostanie rozszerzony także o świętych wykraczających poza ramy szkolne. Ze szczególną uwagą omówimy ich atrybuty, a więc elementy pozwalające w prosty sposób zidentyfikować daną postać. Dzięki temu na własnej skórze doświadczymy zdolności łączenia obrazu ze słowem i osadzania go w szerszym kontekście znaczeniowym. Na koniec zostaną zaprezentowane także dwa przykładowe scenariusze lekcji, które poruszają tematykę świętych w sposób dopasowany do młodego odbiorcy. Uczestnicy spotkania będą mogli wykorzystać wiedzę zdobytą podczas wykładu na własnych zajęciach z języka polskiego, historii, plastyki czy historii sztuki.
Prowadząca: Anna Magiera (Muzeum Krakowa)

Socjologowie, badacze mediów i pedagodzy coraz częściej zwracają uwagę na fakt niezwykłej dominacji obrazu w kulturze, która towarzyszy człowiekowi od wczesnych lat życia. Obrazy towarzyszą nam w wielu obszarach współczesności, sprawiając jednocześnie, że komunikacja wizualna osłabia centralną do tej pory pozycję języka jako głównego medium przekazu informacji. To zjawisko staje się również zauważalne w przestrzeni edukacji szkolnej, gdzie nauczyciele funkcjonują w przestrzeniach zdominowanych przez media generujące liczne przekazy wizualne, co wymaga nowych umiejętności czytania czy interpretowania materiałów wizualnych, w tym tych tradycyjnych, takich jak fotografia czy malarstwo. Nowe media i ich popularność wymagają zatem również innych narzędzi i spojrzeń na tradycyjnie postrzegane dziedzictwo wizualne bo to uczniowie stali się „nośnikami kultury”. Ta sytuacja zachęca do zadania pytań, w jaki sposób nauczyciele mogą obecnie wykorzystywać tego typu materiały oraz jak powinno wyglądać oddziaływanie edukacyjne w procesie kształcenia na różnych poziomach, aby efektywnie motywować uczniów do twórczych postaw, samodzielności czy kreatywności. Celem edukacji w przestrzeni ekspozycji jest poszukiwanie nowych sposobów doświadczania materiałów wizualnych i prezentacja muzeum jako miejsca twórczego, gdzie kontakt z eksponatem nie powinien narzucać widzowi pewnych szablonów czy gotowej interpretacji.
Do uczestnictwa w nowym semestrze Akademii Dydaktycznej pragniemy serdecznie zaprosić przede wszystkim nauczycieli plastyki, ale i polonistów czy historyków, aby wspólnie zastanowić się nad sposobami odczytywania dziedzictwa ikonografii średniowiecznej, „klasycznego” malarstwa, fotografii czy sztuki współczesnej z perspektywy przestrzeni ekspozycji oraz obowiązującej obecnie podstawy programowej. Chcemy też pokazać, że edukacja wizualna zarówno w procesie dydaktycznym formalnym (jak i uzupełniającym – muzealnym) ma stanowić raczej podstawę do ćwiczenie pewnych umiejętności czy doświadczeń, niż samego zdobywania wiedzy. Mamy nadzieję, że ta swoista wizualna gramatyka stanowić będzie przestrzeń interdyscyplinarnej inspiracji i krytycznego spojrzenia.