Pochód Lajkonika i szopkarstwo krakowskie wpisane na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego

Z radością informujemy, że 4 sierpnia 2014 w Sali Koncertowej Zamku Królewskiego w Warszawie odbyło się uroczyste ogłoszenie pierwszych wpisów na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Wśród pięciu wpisanych na listę zjawisk z całej Polski, znalazły się dwie tradycje, którymi od dziesięcioleci opiekuje się nasze muzeum. Są nimi Pochód Lajkonika oraz szopkarstwo krakowskie.

Decyzje o wpisie zostały przekazane przedstawicielom środowiska szopkarzy i członkom orszaku Lajkonika przez Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzatę Omilanowską oraz Sekretarza Stanu Piotra Żuchowskiego. Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego powstała w oparciu o Konwencję UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003, która została ratyfikowana przez Polskę 8 lutego 2011. Lista spełnia rolę centralnego inwentarza przejawów dziedzictwa niematerialnego, który obejmuje zjawiska z następujących dziedzin:
- tradycje i przekazy ustne,
- sztuki widowiskowe i tradycje muzyczne,
- praktyki społeczno-kulturowe,
- wiedza i praktyki dotyczące przyrody i wszechświata,
- wiedza i umiejętności związane z rzemiosłem tradycyjnym.


Elementy niematerialnego dziedzictwa kulturowego wpisane na listę muszą być przekazywane z pokolenia na pokolenie i stale odtwarzane przez wspólnoty i grupy, które uznają te elementy za część swojego dziedzictwa. Należy również przygotować program ochrony zgłaszanego zjawiska, który zapewni jego żywotność w przyszłości. Najważniejsze jednak, aby zgłoszenia dokonali depozytariusze zjawiska, czyli osoby bezpośrednio związane z danymi tradycjami, dzięki którymi zapewnione jest ich trwanie. Szopkarstwo krakowskie i Pochód Lajkonika spełniają powyższe warunki. Szopkarze i członkowi orszaku Konika Zwierzynieckiego zdecydowali się na złożenie wniosków o wpis ich tradycji na Krajową listę. Wnioski zostały przygotowanie przez obie te grupy przy wsparciu pracowników naszego Muzeum i przesłane do Narodowego Instytutu Dziedzictwa w marcu 2013 roku. Po rozpatrzeniu wnioski zostały zaakceptowane, a obie tradycje wpisane na Krajową listę. Spośród zjawisk wpisanych na Krajową listę zostaną wybrane te, które Polska zgłosi oficjalnie  Międzyrządowemu Komitetowi ds. ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego w celu wpisania na prowadzoną przez UNESCO Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości.