Muzeum dostępne

Zespół pracujący nad koncepcją oddziału oraz scenariuszem wystawy głównej od początku zakładał możliwe najpełniejsze dostosowanie obiektu do potrzeb osób z różnymi dysfunkcjami. Staraliśmy się zastosować założenia projektowania uniwersalnego w myśl zasady, by nikogo nie wykluczać, ani nie faworyzować, a dać możliwość wyboru przydatnych dla konkretnej osoby pomocy dydaktycznych. W efekcie podnośnik dla niepełnosprawnych ruchowo służy na co dzień starszym pracownikom jako winda, makiety architektoniczne przygotowane z myślą o osobach z dysfunkcją wzroku świetnie sprawdzają się w edukacji dziecięcej itp. itd. Poszczególne elementy wystawy były testowane przez osoby z niepełnosprawnościami, nanoszono poprawki według zgłoszonych uwag. 
Poniżej przedstawiamy syntetyczny opis poszczególnych udogodnień pogrupowanych na poszczególne rodzaje dostępności, które jednak nakładają się na siebie, stąd niejednokrotne powtórzenia. Opis został dopełniony fotografiami pokazującymi budynek i otoczenie Muzeum Podgórza oraz wystawę główną pt. „Miasto pod kopcem Kraka” i zastosowane na niej udogodnienia.

Muzeum Podgórza składa się z dwóch historycznych budynków połączonych współczesnym łącznikiem. Ze względu na duże różnice w ukształtowaniu terenu Podgórza, także nasz kompleks boryka się z problemem różnic poziomów w  budynkach muzeum. Udało się jednak zadbać o potrzeby osób poruszających się na wózkach (a także rodziców z wózkami dziecięcymi i osób starszych) – wejście od strony dziedzińca pozbawione jest barier architektonicznych. Na dziedzińcu znajduje się także miejsce parkingowe zarezerwowane dla osób z niepełnosprawnością. Wystawa główna znajduje się na parterze budynku, pozbawiona jest barier architektonicznych (progów, schodów itp.). Także gabloty i aranżacja zostały tak zaprojektowane, by umożliwić dostęp do obiektów pokazanych na ekspozycji. Gabloty mają „podcięcia” umożliwiające podjechanie wózkiem (np. postument z makietą kopca Kraka), na wystawie znajdują się szerokie przejazdy umożliwiające poruszanie się na wózku. 
Ostatnią salą wystawy głównej jest przestrzeń edukacyjna „Alchemia Miasta” znajdująca się w piwnicy budynku, dostęp do niej zapewnia przestronna winda przystosowana do przewozu wózków. 
 
Wystawy czasowe organizowane są na pierwszym piętrze budynku głównego, do którego dostęp zapewnia przestronna winda. Każda wystawa czasowa ma inną aranżację, staramy się, by również wystawy czasowe były dostępne dla odbiorów ze szczególnymi potrzebami. 
 
Na parterze znajduje się toaleta dla osób z niepełnosprawnościami, a także przewijak dla najmłodszych. 
 
Biuro pracowników oddziału znajduje się na pierwszym piętrze budynku oficyny, także tu możliwe jest dotarcie wózkiem inwalidzkim – na piętro prowadzi podnośnik. Koło biura dostępna jest przestronna toaleta przystosowana do korzystania przez osoby poruszające się na wózkach.

W czasie prac nad scenariuszem wystawy głównej, autorzy założyli dostępność dla osób z dysfunkcją wzroku. W każdej z sal znalazły się stanowiska umożliwiające dotykowe poznanie historii Podgórza. W wielu miejscach na elementy wystawy (np. zdjęcia) zostały nałożone tyflografiki, które nie zakłócają odbioru widzącym, a dają możliwość poznania dokładnie tego samego obiektu osobom z dysfunkcją wzroku. 
 
Przygotowaliśmy także ścieżkę zwiedzania z audiodeskrypcję wgraną do audioprzewodnika. Zapewnia ona plastyczny opis wszystkich przestrzeni wystawy, można więc z nią zwiedzić całą wystawę główną. Ścieżka na etapie tworzenia była testowana przez osoby niewidome. Audioprzewodnik dostępny jest w cenie biletu, a w dniu darmowego wstępu za darmo. 
 
Muzeum organizuje oprowadzania i warsztaty dla osób z dysfunkcjami, wykorzystujące materiały dotykowe oraz audiodeskrypcję, także takie przygotowane specjalnie na tematyczne spotkanie. Warsztaty prowadzą pracownicy przeszkoleni w ramach szkoleń zewnętrznych oraz wewnętrznych (Muzeum Krakowa przeszkoliło ponad 70 pracowników merytorycznych oraz pracowników obsługi wystaw). W ramach ogólnomuzealnego programu „Muzeomania – Kraków naprawdę dla wszystkich” organizowane są spotkania na wystawach oraz spacery po mieście.

Integralnym elementem wystawy głównej jest audioprzewodnik, który zwiedzający otrzymują w cenie biletu. Jedna ze ścieżek zwiedzania nagrana została w Polskim Języku Migowym, cała wystawa dostępna jest więc dla osób z dysfunkcją słuchu. Urządzenie posiada wyświetlacz, na którym widoczne jest nagranie w Polskim Języku Migowym.

Na wszystkie poziomy muzeum można się dostać windą – zarówno na wystawę czasową, do przestrzeni edukacyjnej, jak i do biur w oficynie. Na wystawach (zarówno stałej, jak i czasowej) dostępne są miejsca do siedzenia. Także hol wyposażony jest w wygodne kanapy dające możliwość odpoczynku.

Na wystawie głównej znajduje się ścieżka zwiedzania dla najmłodszych dająca możliwość niemal równoległego zwiedzania wystawy przez dzieci i ich opiekunów. W każdej z sal znajduje się stanowisko z grami, zabawami, czy miejscami odkrywania, w których dzieci znajdą informacje lub zabawy inspirujące do poznawania Podgórza. Ścieżka została zaplanowana tak, by dać możliwość jej rozwijania, dokładania lub modyfikowania poszczególnych elementów. Obserwujemy naszych najmłodszych gości i w miarę naszych obserwacji zmieniamy poszczególne części ścieżki, by były jak najbardziej przystępne dla nich.
Podsumowaniem całej trasy zwiedzania jest Alchemia Miasta, edukacyjna przestrzeń do indywidualnego eksplorowania. To przestrzeń aktywnego odkrywania historii przez, miejsce inspirowane magiczną szkołą legendarnego Pana Twardowskiego, pełne szufladek, szafek i skrytek, w których znajdują się zadania i zagadki dla najmłodszych. Przy każdym z ustawionych tam stolików dzieci poznają warsztat badaczy – archeologa, historyka, geologa, biologa, poznają także podgórskich wynalazców i odkrywców. W sali zaaranżowany został także podest w kształcie schodów, przywodzący na myśl kopiec Kraka z dębem rosnącym na jego szczycie. Najmłodsi mogą także zapoznać się w podgórskimi legendami pokazywanymi w konwencji teatru cieni. 
Również ta przestrzeń daje nam możliwość rozwijania. Nadal znajdują się tu puste szuflady, niezagospodarowane skrytki – w nich sukcesywnie pojawiają się kolejne elementy wynikające z potrzeby, z obserwacji naszych najmłodszych zwiedzających. 
Obok Alchemii Miasta znajduje się sala edukacyjna, w której prowadzimy zajęcia plastyczne. Została wyposażona w wygodne składane stoły i krzesła, które dają możliwość szybkiego przearanżowania sali. Istnieje możliwość szybkiego złożenia mebli i rozłożenia kolorowych mat, materacy i poduszek, na których najmłodsi najlepiej się czują. W bezpośrednim sąsiedztwie sali edukacyjnej znajdują się toalety – pełnowymiarowa oraz wersja mini przeznaczona dla najmłodszych, okołoprzedszkolnych dzieci. W toalecie zamiast tradycyjnych umywalek zamontowano dużą umywalkę przemysłową z kilkoma kranami, dającą możliwość jednoczesnego umycia rąk przez kilkoro dzieci. 
 
Mimo, iż nie był to zaplanowany zabieg, nasze obserwacje pokazują, że dzieci bardzo lubią korzystać ze ścieżki sensorycznej przeznaczonej w naszym zamierzeniu dla osób z dysfunkcją wzroku. Informacja zamieszczona przy specjalnych mobilnych stolikach „Prosimy dotykać!” jest najlepszą zachęta do eksplorowania przygotowanych materiałów. 
Rodziny z dziećmi zapraszamy także na spotkania edukacyjne. To zarówno zajęcia w ramach muzealnego programu Muzeomania, jak również zajęcia z oferty oddziału. Te ostatnie to propozycja do opiekunów z najmłodszymi, nawet kilkutygodniowymi dziećmi, z którymi spotykamy się raz w miesiącu przed południem, by w  niespieszny sposób poznawać podgórskie tematy. 
W budynku znajduje się przewijak (w toalecie dla niepełnosprawnych na parterze budynku), istnieje także możliwość pozostawienia wózków w szatni. Można także poprosić obsługę o udostępnienie kuchni by podgrzać jedzenie dla dziecka lub skorzystać zamkniętej przestrzeni biblioteki przy biurze, by nakarmić dziecko. 

Oddział prowadzi także zajęcia dla osób niepełnosprawnych intelektualnie. Są to zajęcia przygotowywane indywidualnie na bazie podstawowego programu edukacyjnego. Przygotowanie zajęć odbywa się w trybie konsultacji z opiekunami, rozmowy o potrzebach i możliwościach podopiecznych. Zawsze są to zajęcia dopasowane do konkretnych odbiorców, uwzględniające ich percepcję, ale także prowadzone w taki sposób, by dać możliwość modyfikacji w tracie trwania.

Muzeum współpracuje z krakowskimi poradniami terapeutycznymi organizując zwiedzanie wystaw dla podopiecznych tych ośrodków

Inwestycja została dofinansowana ze środków Unii Europejskiej i EFRR w ramach RPO WM 2014-2020 oraz środków Gminy Miejskiej Kraków.