SZKOŁY PODSTAWOWE — KL. IV-VIII

• Moja własna świątynia muz, czyli warsztaty muzealnicze

Warsztaty edukacyjne dla uczniów klas IV
Czas trwania: 90 minut
Co się robi w muzeum? Czym jest zabytek? Co można zobaczyć na wystawie? Czy przedmiotów na wystawie można dotykać? Podczas zajęć spróbujemy poszukać odpowiedzi na te pytania. Zaczniemy od spaceru po wystawie, gdzie zobaczymy elementy składowe ekspozycji (gabloty z zabytkami, podpisy) oraz sposoby aranżacji. Następnie wcielimy się w role muzealników i spróbujemy przygotować własne wystawy, do czego wykorzystamy kopie zabytków oraz pudełka, które posłużą nam jako ekspozytory. Uczestnicy będą musieli sami wymyślić tytuł wystawy, zrobić podpisy do zabytków (lub je narysować) oraz oprowadzić po ekspozycji pozostałe osoby (starsze dzieci). Podczas zajęć przewidziana jest wizyta na wystawie stałej Kraków od początku, bez końca.
Podstawa programowa:
Język polski (kl. IV): III.2.1. Plastyka (kl. IV–VIII): I.1, II.1, II.2, II.4, II.5, III.1, III.7; Historia (kl. IV): I.2, II.3, III.3; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): IV.3, VI.5

• Legendy i zwyczaje krakowskie

Warsztaty teatralno-plastyczne dla uczniów klas IV
Czas trwania: 90 minut
Niewyjaśnione zjawiska, sploty tajemniczych zdarzeń, postaci, niezwykłość miejsc, a wszystko bierze swój początek w najodleglejszych, legendarnych początkach prastarego Krakowa. Warsztaty pozwalają dzieciom poznać bogaty świat legend i zwyczajów krakowskich, które tworzą magiczny obraz miasta. Podczas zajęć dzieci w aktywny i twórczy sposób uczestniczą w warsztatach poprzez udział w scenkach teatralnych. W drugiej części zajęć, w zależności od preferencji nauczyciela, wykonują prace plastyczne lub zwiedzają wybrane sale wystawy stałej Kraków od początku, bez końca (te, które dotyczą legend).
Uwaga: podczas zajęć omawiane są trzy, wskazane przez nauczyciela, legendy. Można wybrać spośród następujących: o smoku wawelskim, o Wandzie, o hejnaliście z wieży kościoła Mariackiego, o Lajkoniku, o zaczarowanych gołębiach z krakowskiego Rynku, o skarbach krzysztoforskich oraz o Panu Twardowskim.
Podstawa programowa:
Język polski (kl. IV–VI): I.1.3, I.1.18; Plastyka (kl. IV–VIII): II.1, II.2, II.6, III.1, III.3; Historia (kl. IV): I.2, II.2, II.3, III.3, III.4; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5

• Zwykłe niezwykłe widoki Krakowa, czyli jak wyglądał dawny Kraków

Warsztaty edukacyjne dla uczniów klas IV–V
Czas trwania: 90 minut
Czy pamiętasz swoje pierwsze zdjęcie? Czy bardzo się zmieniłeś od tego czasu? Na pewno tak! Tak samo jest z Krakowem. Dzięki niezwykłej podróży przez stulecia poznamy widoki miasta, jego zmiany, przeobrażenia. Zobaczymy także najważniejsze budowle miejskie, zarówno te istniejące, jak i te, których już nie ma. Nasza podróż po Krakowie rozpocznie się od najstarszego widoku Krakowa z Kroniki Świata Hartmana Schedla. Na jej podstawie dokonamy porównań z późniejszymi widokami miasta. Co się zmieniło, co pozostało – to są nasze podstawowe pytanie, na które postaramy się odpowiedzieć. Podczas zajęć przewidziana jest wizyta na wystawie Kraków od początku, bez końca.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.1; Historia (kl. IV): I.2, III.1, III.3, III.4, IV.3, IV.4; Historia (kl. V–VIII): VII.2, VII.5; Przyroda (kl. IV–VIII): II.6, VII.4, VII.5; Geografia (kl. IV–VIII): XIII.1, XIII.2

• Lokujemy średniowieczne miasto

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
Na wystawie Kraków od początku, bez końca uczestnicy zajęć zobaczą, jak wyglądał Kraków przed Wielką Lokacją 1257 roku i co się w nim zmieniło w jej wyniku. Oglądając faksymile aktu lokacyjnego poznają jego najważniejsze postanowienia. Porównując plan Krakowa, Kazimierza i Kleparza, wskażą wspólne elementy, niezbędne dla średniowiecznego miasta lokowanego na prawie magdeburskim (rynek, farę miejską, ratusz i kramy) oraz role, jakie pełniły. Uzbrojeni w tą wiedzę uczestnicy zaprojektują – za pomocą drewnianych klocków – własne średniowieczne miasto.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2, III.1, III.3; Historia (kl. V–VIII): IV.2, V.6, VI.4, VII.2; Plastyka (kl. IV–VIII): III.1

• W rycerskiej i miejskiej zbrojowni

Lekcja muzealna
Czas trwania: 60 minut
Historię broni białej znamy głównie z perspektywy jej użytkowników. W trakcie zajęć spojrzymy na nią z perspektywy jej wytwórców i przeniesiemy się do warsztatów rzemieślników, którzy ją wytwarzali. Dowiemy się, dlaczego w mieście powstawały cechy, jak miecznicy wytwarzali broń sieczną, a płatnerze – zbroje. Uczestnicy będą mieli możliwość sami chwycić za miecz i szablę oraz przywdziać hełmy, doświadczając ich wagi. W końcu dowiedzą się, kto z tej broni korzystał, odpowiadał za obronę miasta i że niekoniecznie byli to rycerze.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2, III.3, V.5; Historia (kl. V–VIII): IV.2, IV.3, VII.2

• Style architektoniczne przez wieki

Spacer edukacyjny połączony z warsztatami
Czas trwania: 90 minut
Na wystawie stałej i w przestrzeni Starego Miasta prześledzimy wspólnie najważniejsze przykłady krakowskiej architektury romańskiej, gotyckiej, renesansowej, barokowej, klasycystycznej i modernistycznej. Na zdjęciach porównamy je z budowlami z innych części świata, co będzie podstawą do rozmowy o podobieństwach i różnicach ich form oraz czynnikach, które doprowadziły do powstania lokalnych specyfik. Następnie uczniowie zostaną podzieleni na pięcioosobowe grupy, a każda z nich dostanie krótki opis architektoniczny, na podstawie którego będzie miała za zadanie odtworzyć budowlę za pomocą drewnianych klocków.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2, Historia (kl. V–VIII): IV.3, IX.7, XI.6, XVI.5, XXX.4

• Kraków – przystanek niepodległość

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
Podczas zajęć uczestnicy poznają organizacje niepodległościowe działające w Krzysztoforach od powstania krakowskiego do odzyskania niepodległości w 1918 roku. W pierwszej części uczestnicy zdobywają wiedzę na temat organizacji niepodległościowych i zrywów narodowych związanych z Krzysztoforami: powstania krakowskiego (Rząd Narodowy), Wiosny Ludów (Komitet Narodowy) i czynu legionowego (Biuro Werbunkowe, Naczelny Komitet Narodowy). Z pomocą cytatowania różnorodnych opinii towarzyszących zrywom, przedstawione zostaną nastroje społeczne towarzyszące omawianym wydarzeniom. W drugiej części zajęć uczestnicy dzielą się na dwie debatujące grupy i ławę sędziowską. Zadaniem jest przekonanie o celowości zrywów narodowych lub jej braku, ze szczególnym uwzględnieniem opinii z epoki.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2, IV.12; Historia (kl. V–VIII): XX.4, XXI.2, XXVI.1, XXVI.3

• „Poszli nasi w bój…”. Śladami miejsc związanych z czynem niepodległościowym w Krakowie w latach 1914–1918

Spacer edukacyjny
Czas trwania: 90 minut
Na mapie współczesnego Krakowa można odnaleźć wiele miejsc związanych z czynem niepodległościowym Polaków walczących o wolność w latach I wojny światowej. To z krakowskich Oleandrów wyruszyła I Kompania Kadrowa, rozpoczynając tym samym walkę o niepodległość Polski w tym konflikcie zbrojnym. I to właśnie Kraków stał się pierwszym wyzwolonym miastem na ziemiach polskich. Podczas spaceru uczniowie poznają najważniejsze miejsca związane z czynem niepodległościowym w Krakowie w latach 1914–1918, w tym: Pałac Krzysztofory, Wieżę Ratuszową, Drzewo Wolności, Magistrat (Pałac Wielopolskich), ul. Oleandry.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): (I.2), (II.1), IV.12; Historia (kl. V–VIII): XXVI.1, XXVI.3; Etyka (kl. IV–VIII): II.8.a, II.8.c

• Sądy, kary i… niecne zamiary. Magdeburski wymiar sprawiedliwości i jego echa w Polsce

Lekcja muzealna połączona ze spacerem po mieście
Czas trwania: 60 minut
W średniowiecznym Krakowie, tak jak w innych lokowanych na prawie niemieckim miastach, obowiązywały określone zasady prawne, które zostaną przedstawione w trakcie lekcji. Ukazana zostanie rola i kompetencje ławy miejskiej jako głównego organu sądownictwa średniowiecznego. Omówione zostaną rodzaje dawnych kar i tortur stosowanych przez kata oraz używane przez niego narzędzia. Nie zabraknie również charakterystyki miejskich publicznych urządzeń penitencjarnych, takich jak szubienica, pręgierz czy dyby. Elementem zajęć jest także spacer po Rynku Głównym w poszukiwaniu miejsc, w których dawniej publicznie wymierzano kary.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2, III.1; Historia (kl. V–VIII): IV.1, IV.2, IV.4

• Władza za murami miast, czyli rzecz o krakowskich ratuszach

Spacer edukacyjny
Czas trwania: 90 minut
Dla mieszkańców średniowiecznych miast ratusz był nie tylko symbolem praworządności i władzy, ale także wizytówką i oznaką prestiżu politycznego. Dzisiaj jedynym znakiem dawnej siedziby władz miejskich Krakowa jest znajdująca się w Rynku Głównym Wieża Ratuszowa. Podczas spaceru nie tylko zastanowimy się, jak wyglądał krakowski ratusz i jaką pełnił funkcję, ale także podążymy śladem pozostałych siedzib władz aglomeracji krakowskiej. Uczniowie zobaczą dawny ratusz jurydyki Garbary przy ul. Karmelickiej, spróbują zlokalizować ratusz na Kleparzu oraz zastanowią się, w jakich okolicznościach ustanowiono nową siedzibę władz miejskich w pałacu Wielopolskich. W trakcie spaceru poruszone zostaną podstawowe zagadnienia dotyczące samorządu Krakowa, miast sąsiednich i krakowskich jurydyk oraz procesu formowania się władz miejskich od czasów najdawniejszych aż po czasy współczesne.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2, IV.3; Historia (kl. V–VIII): IV.2, VII.2, XVI.2, XVI.4

• Pogromcy legend, czyli różnica między bujdą a historią. Weryfikacja elementów historycznych w krakowskich legendach

Lekcja interaktywna dla uczniów klas IV–VI
Czas trwania: 60–75 minut
Na zajęciach dzieci poznają trzy krakowskie legendy: o księciu Kraku, o hejnale granym z wieży kościoła Mariackiego i o dwóch braciach. Spotkają się ze Smokiem Wawelskim, odwiedzą osadę przed najazdem tatarskim i usłyszą pierwszą krakowską opowieść kryminalną. Niczym detektywi postarają się odszukać we wszystkich opowieściach „ziarnko prawdy”. Efekty poszukiwań mogą okazać się zaskakujące!
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2, II.2, II.3, III.4; Historia (kl. V–VIII): VI. 3

• Kupieckim szlakiem na Rynek. Krakowski handel w wiekach średnich

Spacer edukacyjny
Czas trwania: 60 minut
Uwaga: zajęcia odbywają się w przestrzeni miasta.
Reprezentacyjnym traktem – który wiedzie na Wawel, a zwany jest Drogą Królewską – uczestnicy wyruszą spod Barbakanu i przez ulicę Floriańską przejdą na Rynek Główny. Poznają wyzwania, przed jakimi stawali kupcy zmierzający do miasta, by sprzedać swój towar. Dowiedzą się, z jakich przywilejów mogli korzystać, a jakich praw musieli przestrzegać. Zapoznają się również z różnorodnymi funkcjami Rynku Głównego i podejdą pod najważniejsze budowle średniowiecznego miasta: kościół Mariacki, Wieżę Ratuszową i Sukiennice.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.1; Historia (kl. IV): I.2, II.3; Historia (kl. V–VIII): IV.1, IV.2

• Opowieść o tym, jak Batu-chan zburzył Kraków. Najazd tatarski w 1241 roku

Lekcja interaktywna
Czas trwania: 90 minut
Czy legendę o hejnale krakowskim można między bajki włożyć? Co mówią źródła o najazdach mongolskich w XIII wieku? Jak wyglądałby Kraków, gdyby nie najazd w 1241 roku? W poszukiwaniu odpowiedzi pomogą uczniom znaleziska archeologiczne z terenu Rynku Głównego eksponowane na trasie turystycznej Śladem europejskiej tożsamości Krakowa. W części praktycznej uczestnicy wcielą się w rolę zagrożonych najazdem mongolskim mieszkańców osady przedlokacyjnej i będą podejmować decyzję o ewentualnej ucieczce lub obronie przed przeciwnikiem.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2, III.3, III.4; Historia (kl. V–VIII): VI.3, VI.4

• Król Kazimierz – jedyny Wielki. Recepta na odbudowę silnego państwa w XIV wieku

Lekcja interaktywna
Czas trwania: 90 minut
Jak odbudować i scalić rozbite przez ponad stulecie królestwo? Jak sprawić, by państwo stało się bogate i by zapanowały w nim rządy prawa? Jaki wpływ na losy poddanych ma mądra polityka króla? Czy tylko siła armii i rozległe terytorium świadczą o potędze władcy? Na wszystkie te pytania odpowiemy podczas lekcji na wystawie Śladem europejskiej tożsamości Krakowa. Zastanowimy się również, na czym polegał fenomen rządów Kazimierza Wielkiego i jak jego postać wpłynęła na Kraków i jego mieszkańców.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): III.1, III.3, IV.3; Historia (kl. V–VIII): VII.2, VII.3, VII.4

• Dzień jak co dzień. Życie codzienne w średniowiecznym Krakowie

Lekcja interaktywna
Czas trwania: 90 minut
Podczas podróży w czasie po średniowiecznym Rynku krakowskim uczestnicy dowiedzą się między innymi o modowych trendach, za którymi podążali ówcześni mieszczanie, poznają sekrety ich jadłospisów i zapoznają się z meandrami systemu miar i wag obowiązującego średniowiecznych kupców. Wśród pochodzących sprzed wieków artefaktów rozpoznają przedmioty codziennego użytku znane nam w XXI wieku.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2, II.3, III.3; Historia (kl. V–VIII): IV.2, IV.3

• Wszystkie drogi prowadzą do Krakowa? Szlaki handlowe średniowiecznej Europy

Lekcja interaktywna
Czas trwania: 90 minut
Na przykładzie Krakowa uczestnicy zajęć poznają funkcje miast średniowiecznych, a także dowiedzą się, co decydowało o ich znaczeniu gospodarczym, politycznym i kulturowym. W części praktycznej wytyczą europejskie szlaki handlowe i zdefiniują pozycję Krakowa w średniowiecznej Europie.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2, II.3, III.3; Historia (kl. V–VIII): VI.4, VII.2

• W warsztacie mistrza. Opowieść o krakowskich rzemieślnikach

Lekcja interaktywna
Czas trwania: 90 minut
Co to jest majstersztyk? Kim byli iglarze, a czym zajmowali się paśnicy? Zapraszamy na zajęcia poświęcone dawnym rzemiosłom i rzemieślnikom. W czasie lekcji przeniesiemy się do barwnego i gwarnego średniowiecznego Krakowa, aby przyjrzeć się życiu i pracy dawnych rękodzielników. Uczestnicy poznają dawne zawody, z których część już nie istnieje, zgłębią tajniki produkcji, a na koniec będą mogli wcielić się w jednego z rzemieślników i zaprojektować dla siebie… Ale to zdradzimy już podczas zajęć.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2; Historia (kl. V–VIII): IV.2

• Od rzemieślników do przemysłowców. Industrializacja miasta na przykładzie krakowskich braci kurkowych

Lekcja muzealna
Czas trwania: 90 minut
Uczestnicy zajęć poznają sylwetki wybranych członków krakowskiego Bractwa Kurkowego w XIX wieku, którzy byli przemysłowcami lub właścicielami dochodowych przedsiębiorstw usługowych i handlowych. Uczniowie na przykładzie działalności braci kurkowych dowiedzą się, w jaki sposób rewolucja przemysłowa była obecna w Krakowie i jego okolicach, jak zmieniła krajobraz miasta i wpłynęła na jego rozwój, gdzie znajdowały się najbardziej znaczące fabryki i przedsiębiorstwa handlowo-usługowe na XIX-wiecznej mapie miasta i co znajduje się na ich miejscu dzisiaj.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2; Historia (kl. V–VIII): XIX.2, XX.3, XX.4, XXIV.1, XXIV.2; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5; Przyroda (kl. IV–VIII): VII.5; Geografia (kl. IV–VIII): XIII.2

• Baszty, blanki, machikuły. O systemie obronności dawnego Krakowa

Lekcja muzealna
Czas trwania: 60–90 minut
Uwaga: na życzenie nauczyciela zajęcia obejmują również wizytę w Celestacie.
Na przykładzie Barbakanu i Murów Obronnych prowadzący opowiada o sposobach zdobywania i obrony miast w średniowieczu oraz w czasach nowożytnych, kiedy to Kraków kilkukrotnie stawiał opór wrogim armiom forsującym dostęp do miasta. Część zajęć poświęcona jest architekturze obronnej oraz broni oblężniczej. Uczestnicy poznają też podstępy i pomysłowość zarówno obleganych, jak i oblegających dawne twierdze.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.1; Historia (kl. IV): I.2; Historia (kl. V–VIII): IV.2, IV.3, VI.4, VII.2

• Z halabardą i hakownicą, czyli o uzbrojeniu i wyszkoleniu obrońców krakowskich murów

Lekcja muzealna
Czas trwania: 60–90 minut
Zajęcia wprowadzają uczestników w świat uzbrojenia, opancerzenia i ubioru obrońców krakowskich fortyfikacji sprzed kilku wieków. Dzięki licznym replikom, które każdy z uczestników może wziąć do ręki lub założyć na siebie, o wiele łatwiejsze staje się wyjaśnienie przez prowadzącego podstaw dawnej sztuki wojny i sposobów obrony oblężonego miasta. Zajęcia odbywają się w historycznej scenerii dziedzińca Barbakanu i na Murach Obronnych; obejmują również wizytę w Celestacie.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.1; Historia (kl. IV): I.2; Historia (kl. V–VIII): IV.2, IV.3, VI.4, VII.2

• Kroke, czyli żydowski Kraków

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
Celem zajęć jest przybliżenie uczestnikom społeczności żydowskiej zamieszkującej Kraków przed II wojną światową. Na postawie tekstów źródłowych oraz emitowanego podczas zajęć archiwalnego filmu pt. Życie Żydów w Krakowie w reżyserii Saula Goskinda uczniowie odkrywają bogatą kulturę, tradycje, a przede wszystkim życie codzienne krakowskich Żydów w latach 20. i 30. XX wieku.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2, III.1, III.3; Historia (kl. V–VIII): XXX.1; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5; Plastyka (kl. IV–VIII): III.1, III.2, III.3, III.5

• Kto zostaje bohaterem?

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
Celem zajęć jest namysł nad moralnymi postawami ludzi podczas II wojny światowej. Uczestnicy poznają postać Oskara Schindlera i postarają się osądzić, dlaczego – mimo swojej przeszłości – zasługuje on na miano Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Zajęcia realizowane są metodą debaty oksfordzkiej wzbogaconej o elementy nawiązujące do procesu sądowego.
Podstawa programowa:
Historia (kl. V–VIII): XXXIII.2; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): IV.1, VI.5; Etyka (kl. IV–VIII): I.1.a, I.9, III.13, VII.1, VII.3, VII.4, VII.5

• Kraków „stolicą” Generalnego Gubernatorstwa

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
Czym było Generalne Gubernatorstwo? Dlaczego Kraków stał się jego „stolicą”? Kto stał na czele Generalnego Gubernatorstwa? Czy w Krakowie było trudniej niż innych miastach okupowanej Polski prowadzić działalność konspiracyjną? Dlaczego w czasie wojny w mieście prowadzono szeroko zakrojoną politykę inwestycji budowlanych? Jak wyglądałby Kraków, gdyby wojnę wygrali Niemcy? Podczas zajęć uczestnicy poznają odpowiedzi na te i wiele innych pytań.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2, III.3; Historia (kl. V–VIII): XXXIII.1

• Architektura Krakowa czasu okupacji i symbole totalitaryzmu

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
Na podstawie archiwalnych fotografii oraz historycznych planów i map uczestnicy porównują architekturę Krakowa czasów przedwojennych z architekturą z lat okupacji i współczesną. Mają również okazję poznać, w jaki sposób Niemcy ingerowali w plany rozwoju miasta oraz jaki wpływ te zmiany mają na dzisiejszy układ urbanistyczny Krakowa. Jest to również okazja do analizy nurtów architektonicznych XX wieku.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): I.1, III.1, III.2, III.6; Historia (kl. IV): I.2, II.3, III.3; Historia (kl. V–VIII): XXXIV.1; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5

• Okupacja w Europie

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
Okupacja niemiecka w Europie Środkowej i Wschodniej zdecydowanie odbiegała od modelu zachodnioeuropejskiego. W ramach warsztatów uczestnicy zapoznają się z tym zagadnieniem, porównają również różnice i warunki okupacji niemieckiej (nazistowskiej) i sowieckiej ziem polskich. Na zajęciach poruszane są takie zagadnienia, jak: życie codzienne, ruch oporu, ideologia rasistowska, kolaboracja.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2; Historia (kl. V–VIII): XXXIII.1, XXXIII.2, XXXIII.3, XXXIII.4, XXXIII.5, XXXIV.1, XXXIV.2; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VIII.1; Etyka (kl. IV–VIII): II.8.a, II.8.c, III.13

• Wrzesień 1939

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
Uczestnicy zapoznają się z przyczynami, przebiegiem oraz skutkami kampanii wrześniowej. Porównają potencjały wojskowe Polski, Niemiec i Związku Radzieckiego na początku II wojny światowej, ustalą do kiedy trwała kampania wrześniowa, a na podstawie źródeł zapoznają się z odbiorem społecznym w Krakowie wojny obronnej Polski w 1939 roku oraz z propagandą polską i niemiecką z tamtego okresu.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2; Historia (kl. V–VIII): XXXI.3, XXXI.4, XXXI.5, XXXII.1, XXXII.2, XXXII.3; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VIII.1; Etyka (kl. IV–VIII): II.8.a, II.8.c, III.13

• Armia Krajowa walczy!

Warsztaty edukacyjne
Czas: 90 minut
W czasie okupacji niemieckiej w Krakowie Armia Krajowa przeprowadziła dwie spektakularne akcje – zamachy na wyższych dowódców SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie: Friedricha Wilhelma Krügera w 1943 roku oraz Wilhelma Koppego w 1944 roku. Uczestnicy zajęć poznają kulisy tych akcji oraz strukturę i znaczenie Inspektoratu Kraków AK. Przybliżone zostaną im również przyczyny i przebieg Akcji „Burza” w Okręgu Kraków AK.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2; Historia (kl. V–VIII): XXXIV.4, XXXIV.5, XXXV.1, XXXV.2, XXXV.3; Etyka (kl. IV–VIII): II.8.a, II.8.c, III.13; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VIII.1

• Śladami krakowskiej konspiracji na Zabłociu i Podgórzu

Spacer edukacyjny
Czas trwania: 90 minut
Na trasie wokół Fabryki Schindlera, placu Bohaterów Getta i Rynku Podgórskiego uczniowie odwiedzą miejsca związane z cywilną i wojskową konspiracją na tym terenie w czasach II wojny światowej. Zobaczą m.in. punkt kontaktowy AK-NOW na ówczesnym placu Zgody i pomnik harcerzy podgórskiego plutonu Grup Szturmowych „Alicja” znajdujący się przy ul. Zamoyskiego 2, w obejściu kościoła św. Józefa.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2, IV.14; Historia (kl. V–VIII): XXXIV.4; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VIII.1; Etyka (kl. IV–VIII): II.8.a, II.8.c, III.13

• Życie codzienne w okupowanym Krakowie

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
Zajęcia mają na celu przybliżenie zagadnienia życia codziennego w Krakowie w latach 1939–1945. Uczestnicy zajęć przyjrzą się temu, jak w okresie niemieckiej okupacji w mieście żyli i radzili sobie jego polscy, żydowscy, ale też niemieccy mieszkańcy. Zestawienie tych trzech perspektyw pozwoli uświadomić, jak potężny wpływ na życie codzienne miała polityka rasowa oraz decyzje władz niemieckich o znaczeniu międzynarodowym.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2; Historia (kl. V–VIII): XXXIII.5, XXXIV.1; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VIII.5; Etyka (kl. IV–VIII): II.8.a, II.8.c, III.10, III.13

• Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie na przykładzie Krakowa

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
Celem warsztatów jest przybliżenie zagadnienia Zagłady polskich Żydów w ramach tzw. operacji Reinhardt na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Punktem wyjścia do omówienia tematu są losy żydowskich mieszkańców Krakowa w latach 1939–1945. Poza warstwą historyczną podejmowane są również kwestie związane z prawami człowieka, dyskryminacją oraz rasizmem we współczesnym świecie.
Podstawa programowa:
Historia (kl. VII–VIII): XXXII.1, XXXII.2, XXXIV.1, XXXIV.2, Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): IV.1, VIII.5; Etyka (kl. IV–VIII): I.1.a, I.1.4, I.13, II.11, III.10, III.12, III.13

• Postawy społeczeństwa polskiego wobec Zagłady Żydów

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
Realizacja niemieckiego planu „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej” na terenie Polski sprawiła, że Polacy stali się świadkami eksterminacji Żydów. Głównym celem zajęć jest zapoznanie uczestników z różnymi reakcjami Polaków na prześladowania ludności żydowskiej poprzez analizę uwarunkowań i zagrożeń związanych z podjęciem decyzji o pomocy Żydom. Uczniowie, podzieleni na grupy, analizują teksty rozporządzeń niemieckich i relacji osób zaangażowanych w ratowanie prześladowanych. W trakcie zajęć uwypuklony zostaje kontekst sytuacyjny, w którym żyli i działali świadkowie Zagłady.
Podstawa programowa:
Historia (kl. V–VIII): XXXIII.1, XXXIII.2, XXXIV.2; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VIII.1; Etyka (kl. IV–VIII): I.1.a, I.1.d, III.10, III.13

• Krakowskie getto

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
W trakcie zajęć uczestnicy zapoznają się z relacjami ocalonych z Zagłady krakowskich Żydów oraz z treścią antyżydowskich zarządzeń niemieckich. Dowiedzą się, jakie warunki panowały w getcie krakowskim i w jaki sposób radzono sobie z wymierzonymi w ludność żydowską przepisami. Na podstawie pozyskanej wiedzy uczniowie przeanalizują, jakie prawa nie były przestrzegane w tzw. dzielnicy żydowskiej. Celem zajęć jest zaprezentowanie zmian w niemieckiej polityce względem Żydów, która radykalizowała się w związku z sukcesami wojennymi Niemców oraz przedstawienie dramatycznej walki podejmowanej przez społeczność żydowską z opresyjną polityką.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2; Historia (kl. V–VIII): XXXIII.1, XXXIII.2, XXXIV.2; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5 VIII.5; Etyka (kl. IV–VIII): I.1.a, I.1.d, III.10, III.13

• Tadeusz Pankiewicz w getcie krakowskim

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 75 minut
Interaktywne zajęcia na wystawie stałej Apteka Tadeusz Pankiewicz w getcie krakowskim. Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z działaniami Tadeusza Pankiewicza w czasie wojny, a także z historią getta krakowskiego przez pryzmat informacji dostępnych na ekspozycji w Aptece pod Orłem. Uczniowie podzieleni na grupy wypełniają kwestionariusz dotyczący różnych aspektów życia w getcie: pracy, życia społecznego i religijnego oraz działalności konspiracyjnej. Wysłuchują także relacji świadków Zagłady i analizują różne formy prześladowań stosowane przez Niemców wobec Żydów.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2; Historia (kl. V–VIII): XXXIII.1, XXXIII.2, XXXIV.2; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5; Etyka (kl. IV–VIII): I.1.a, I.1.d, III.10, III.13

• Interaktywne spacery edukacyjne

Spacery miejskie
Czas trwania: od 75 do 90 minut
Zajęcia prowadzone metodą questingu na terenie dawnego getta w Krakowie. Podczas zajęć, poprzez analizę losów postaci związanych z tym miejscem: siedemnastoletniej dziewczyny – Haliny Nelken, dziecka – Stelli Müller-Madej, lekarza – Aleksandra Biebersteina oraz jedynego Polaka mieszkającego w getcie – aptekarza Tadeusza Pankiewicza, uczestnicy poznają funkcjonowanie krakowskiej dzielnicy zamkniętej.
1. Z okien apteki. Krakowskie getto we wspomnieniach Tadeusza Pankiewicza
Opowieść o instytucjach działających w getcie krakowskim prezentowana z perspektywy aptekarza Tadeusza Pankiewicza. Relacjonuje on w swoich tekstach wydarzenia, które miały miejsce na placu Zgody (dziś plac Bohaterów Getta) podczas akcji wysiedleńczych oraz likwidacji getta.
2. Oczami lekarza. Krakowskie getto we wspomnieniach Aleksandra Biebersteina
Krakowski lekarz Aleksander Bieberstein – założyciel i kierownik szpitala zakaźnego w getcie krakowskim – opisał historię Zagłady społeczności żydowskiej Krakowa. Podczas wędrówki ulicami Podgórza „opowiada” on o działalności pomocy społecznej i służby zdrowia na terenie getta.
3. Śladami nastolatki. Krakowskie getto we wspomnieniach Haliny Nelken
Halina Nelken w momencie utworzenia przez okupanta krakowskiego getta miała 17 lat. W swym pamiętniku dzień po dniu opisała historię tego miejsca oraz swoje uczucia i przeżycia z tamtego czasu. Idąc śladami Haliny, uczestnicy spaceru mijają domy, w których mieszkała, i inne ważne miejsca związane z opisywanymi przez nią wydarzeniami.
4. Getto oczami dziecka – Stella Müller-Madej
Stella Müller-Madej opowiada o dramacie dzieciństwa spędzonego w getcie. W jej relacjach gry i zabawy dziecka u podnóża krakowskich Krzemionek przeplatają się z grozą i terrorem. Na podstawie tych wspomnień uczestnicy spaceru odwiedzają miejsca związane z jej życiem i poznają dramat Żydów widziany oczami dziecka.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2; Historia (kl. V–VIII): XXXIII.1, XXXIII.2, XXXIV.2; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5; Etyka (kl. IV–VIII): I.1.a, I.1.d, III.10, III.13

• Za murami krakowskiego getta

Spacer edukacyjny
Czas trwania: ok. 90 minut
Uwaga: spacer jest organizowany również w języku angielskim.
Spacer po terenie byłego getta krakowskiego ma na celu pokazanie wojennego losu Żydów poprzez odwołanie się do wspomnień osób, które przeżyły Zagładę. W trakcie spaceru fragmenty wspomnień ocalonych oraz wojenne fotografie umożliwią uczestnikom odkrywanie śladów z przeszłości okupacyjnej we współczesnej przestrzeni Podgórza. Uczestnicy poznają lokalizacje najważniejszych instytucji życia społecznego, bram wejściowych do getta, a także fragmentów zachowanych murów otaczających zamkniętą dzielnicę. Ważnym punktem spaceru jest zwrócenie uwagi na miejsca, w których dokonywano masowych egzekucji i selekcji do obozów zagłady.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.2; Historia (kl. V–VIII): XXXIII.2, XXXIV.2; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VIII.5; Etyka (kl. IV–VIII): I.1.a, I.1.d, III.10, III.13

• Jak ludzie ludziom mogli zgotować taki los?

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
W oparciu o analizę Baśni o rudowłosych (napisanej specjalnie na potrzeby zajęć przez Małgorzatę Tracz) omawiany jest problem uprzedzeń i dyskryminacji, a także proces ich powstawania. Uczniowie poznają takie pojęcia, jak: faszyzm, eksterminacja, Holokaust, obóz koncentracyjny. Na zajęciach poruszane są również zagadnienia związane z żydowską ludnością Krakowa oraz historią krakowskiego getta. Celem warsztatów jest promowanie zasady tolerancji w życiu społecznym.
Podstawa programowa:
Historia (kl. V–VIII): XXX.1, XXXIII.2; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VIII.5; Etyka (kl. IV–VIII): I.1.a, I.1.d, II.8.c, III.13, VII.2

• Krakowianie w rękach Gestapo

Lekcja muzealna
Czas trwania: 60 minut
Uczniowie poznają tajniki systemu niemieckiego terroru wobec Polaków na przykładzie aresztowanych przez Gestapo krakowian, których połączył pobyt w celach przy ul. Pomorskiej. Więziono tu kilka tysięcy osób z najróżniejszych środowisk. Najczęściej były to osoby związane z działalnością konspiracyjną. Wiele z nich zostało zamęczonych na śmierć podczas brutalnego śledztwa, wiele rozstrzelano na terenie Krakowa, część wywieziono do obozów koncentracyjnych. Zajęcia rozpoczynają się w celach aresztu Gestapo przy ul. Pomorskiej, gdzie uczniowie zapoznają się z historią tego miejsca. Następnie w sali wykładowej prezentowane są historie kilku osób zatrzymanych i torturowanych na ul. Pomorskiej. Ilustracją prezentacji są fotografie, które pokazują codzienne życie ofiar z okresu przed ich aresztowaniem.
Podstawa programowa:
Historia (kl. V–VIII): XXXIV.4, XXXV.1; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VIII.1; Etyka (kl. IV–VIII): I.1.a, I.1.d, II.8.a, II.8.c, III.13

• Los Polaków, niemieckich więźniów Montelupich i Pomorskiej

Warsztaty z elementami dramy
Czas trwania: 90 minut
Warsztaty koncentrują się wokół zbrodni hitlerowskich w Krakowie, które prezentowane są przez losy konkretnych osób aresztowanych i przesłuchiwanych w siedzibie Gestapo przy ul. Pomorskiej oraz w więzieniu przy ul. Montelupich. Istotną rolę odgrywa zindywidualizowanie losów ofiar niemieckiego terroru. Do uczniów przemawiają nie liczby, daty, fakty, ale indywidualne, prywatne losy poszczególnych osób prezentowane na fotografiach, w listach, wspomnieniach i oryginalnych dokumentach z czasów wojny. Zajęcia zawierają elementy dramy, które aktywizują uczniów i wprowadzają czynnik przeżywania do procesu dydaktycznego.
Podstawa programowa:
Historia (kl. V–VIII): XXXIV.4, XXXV.1; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VIII.1; Etyka (kl. IV–VIII): I.1.a, I.1.d, II.8.a, II.8.c, III.13

• Przeciwko wyklętym – walka i propaganda

Lekcja muzealna
Czas trwania: 60 minut
Lekcja pokaże proces dyskredytowania Polskiego Państwa Podziemnego przez władze komunistyczne po roku 1945. Akcja była połączona z bezwzględnymi działaniami jednostek Urzędu Bezpieczeństwa przeciwko konspiracyjnym oddziałom zbrojnym, które postanowiły kontynuować walkę o wolną Polskę. Uczniowie zapoznają się z sytuacją w Polsce po zakończeniu II wojny światowej i losami żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego. Przedstawione zostaną mechanizmy komunistycznej propagandy i historia wybranych oddziałów żołnierzy niezłomnych z rejonu Małopolski.
Podstawa programowa:
Historia (kl. V–VIII): XXXVI.1, XXXVII.1, XXXVII.2, XXXVIII.2; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5; Etyka (kl. IV–VIII): I.1.a, I.1.d, II.8.a, II.8.c, III.13

• Zbuduj z nami Nową Hutę

Warsztaty edukacyjne dla uczniów klas IV–VI
Czas trwania: 60–75 minut (do uzgodnienia)
Uczestnicy zapoznają się z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi architektury Nowej Huty, a następnie wykonują makietę własnego miasta z wykorzystaniem wskazówek prowadzącego, wiedzy zdobytej na początku spotkania oraz materiałów przygotowanych przez muzeum. Aby wykonać zadanie, należy podejmować odpowiednie decyzje i współpracować ze sobą, dzieląc się obowiązkami.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.1, I.2; Historia (kl. V–VIII): XXXVI.1, XXXVI.2, XXXVI.10, XXXVI.13, XXXVII.1, XXXVII.2, XXXVIII.1, XXXVIII.2, XXXVIII.3, XXXIX.1, XXXIX.2, XXXIX.3, XXXIX.4, XXXIX.5, XXXIX.6, XXXIX.7, XXXIX.8, XL.1, XL.2, XL.3

• Od Wandy do Sendzimira, czyli krótka historia Nowej Huty

Lekcja muzealna dla uczniów klas VI–VIII
Czas trwania: 60–90 minut (do uzgodnienia)
Najmłodsza dzielnica Krakowa wcale nie jest taka młoda – multimedialne zajęcia pokazują, że dzieje tego terenu nie zaczynają się w 1949 roku, ale w czasach prehistorycznych. Kopiec Wandy, dwory w Branicach czy Ruszczy, forty Twierdzy Kraków – to tylko przykłady nowohuckich zabytków znacznie starszych niż sama Nowa Huta. A co stało się po II wojnie światowej z miejscowościami, na których terenach powstała Nowa Huta? Kto ją budował? Jakie wydarzenia szczególnie zapisały się w dziejach tej części Krakowa? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań będzie można uzyskać podczas spotkania.
Podstawa programowa:
Historia (cele kształcenia): I.1, I.2, I.3, I.4, I.5, II.1, II.4, II.5; Historia (kl. V–VIII): I.1, IV.2, IV.3, IV.4, IX.6, X.1, XI.5, XI.6, XVI,1. XVI.4, XVII.2, XXIV.1, XXXIII.5, XXXVI.1, XXXVI.2, XXXVI.10, XXXVI.13, XXXVII.1, XXXVII.2, XXXVIII.1, XXXVIII.2, XXXVIII.3, XXXIX.1, XXXIX.2, XXXIX.3, XXXIX.4, XXXIX.5, XXXIX.6, XXXIX.7, XXXIX.8, XL.1, XL.2, XL.3

• Objazd po dworach i pałacach Nowej Huty

Wycieczka objazdowa
Czas trwania: 180 minut
Uwaga: organizacja autobusu we własnym zakresie. Na życzenie zamawiających możliwa jest modyfikacja trasy (tematyki) i czasu trwania.
Gdzie znajduje się najstarszy nowohucki zabytek? Kto ufundował kościół w Ruszczy? Czy kopiec Wandy to jedyny nowohucki kopiec? Na te i wiele innych pytań odpowiemy podczas wycieczki autokarowej na trasie: Mogiła – Pleszów – Branice – Ruszcza – Wadów – Łuczanowice – Kościelniki. Zazwyczaj odwiedzamy 3–4 z wymienionych miejscowości.
Podstawa programowa:
Historia (cele kształcenia): I.1, I.2, I.3, 1.5, II.1, II.4, II.5; Historia (kl. IV): I.1, I.2; Historia (kl. V–VIII): IV.2, IV.3, IV.4, IX.6, XI.5, XI.6, XVI,1. XVI.4, XVII.2, XXXVI.1, XXXVI.2, XXXVI.10, XXXVI.13, XXXVII.1, XXXVII.2, XXXVIII.1, XXXVIII.2, XXXVIII.3, XXXIX.1, XXXIX.2, XXXIX.3, XXXIX.4, XXXIX.5, XXXIX.6, XXXIX.7, XXXIX.8, XL.1, XL.2, XL.3

• Życie codzienne Nowej Huty w czasach PRL

Lekcja muzealna
Czas trwania: 60 minut
Czym był saturator? Jak długo w PRL czekano na przydział mieszkania? Jak zorganizowany był dzień życia pracownika kombinatu metalurgicznego? Jakiej muzyki słuchano kilkadziesiąt lat temu? Jak w młodości ubierali się nasi dziadkowie i rodzice? Dokąd i na jakie filmy nowohucianie chodzili do kina? Na te i inne pytania odpowiemy podczas multimedialnej lekcji w muzeum.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.1, I.2; Historia (kl. V–VIII): XXXVI.1, XXXVI.2, XXXVI.10, XXXVI.13, XXXVII.1, XXXVII.2, XXXVIII.1, XXXVIII.2, XXXVIII.3, XXXIX.1, XXXIX.2, XXXIX.3, XXXIX.4, XXXIX.5, XXXIX.6, XXXIX.7, XXXIX.8, XL.1, XL.2, XL.3

• Jak budowano miasto idealne, czyli architektura i urbanistyka Nowej Huty

Lekcja muzealna
Czas trwania: 60 minut
Czym jest socrealizm? Co to jest jednostka dobrosąsiedzka? Co wspólnego z Nową Hutą mieli amerykańscy architekci i dlaczego jest tutaj tyle bram? Na te i wiele innych pytań odpowiadamy podczas multimedialnych zajęć poświęconych początkom Nowej Huty oraz najważniejszym zmianom w powojennej urbanistyce i architekturze na przykładzie historii tej dzielnicy. Uczniowie próbują odpowiedzieć na pytania, jakie działania są potrzebne do stworzenia nowego miasta i jacy specjaliści są do tego niezbędni.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.1; Historia (kl. V–VIII): XXXVI.1, XXXVI.2, XXXVI.10, XXXVI.13, XXXVII.1, XXXVII.2, XXXVIII.1, XXXVIII.2, XXXVIII.3, XXXIX.1, XXXIX.2, XXXIX.3, XXXIX.4, XXXIX.5, XXXIX.6, XXXIX.7, XXXIX.8, XL.1, XL.2, XL.3

• Dzieje Nowej Huty utrwalone w architekturze

Spacery miejskie
Czas trwania: 120 minut
Uwaga: na życzenie zamawiających możliwa jest modyfikacja trasy (tematyki) i czasu trwania spaceru.
Proponowane trasy:
1. Z placu Centralnego do Arki Pana
Spacer – którego trasa wiedzie przez plac Centralny, aleję Róż, Teatr Ludowy i wybrane osiedla mieszkaniowe – pozwoli uczestnikom poznać reprezentatywne przykłady architektury socrealistycznej i modernistycznej Nowej Huty. Uczestnicy nauczą się rozpoznawać te style i dostrzegać różnice między nimi. W kontekst architektoniczny wpleciona jest narracja o historii Nowej Huty (m.in. walka o krzyż w roku 1960, działalność Teatru Ludowego, życie codzienne nowohucian).
2. Od Teatru Ludowego do kościoła w Mogile
Trasa spaceru umożliwi zapoznanie się z historią Nowej Huty w pigułce i odwiedzenie kilku kluczowych w jej przeszłości miejsc. Uczestnicy zobaczą przykłady architektury z lat 50. XX wieku (Teatr Ludowy, aleja Róż, plac Centralny), poznają też miejsca planowanych, ale niezrealizowanych nowohuckich projektów (park Ratuszowy, Łąki Nowohuckie).
3. Najstarsze nowohuckie osiedla
Wycieczka po najstarszych osiedlach nowohuckich – os. Wandy, os. Willowym, os. Na Skarpie. Uczestnicy poznają okoliczności ich budowy i decyzji, które wpłynęły na lokalizację Nowej Huty. Omówione zostaną również wybrane pojęcia odnoszące się do najstarszych nowohuckich osiedli, takie jak: socrealizm, bloki Adamskiego, miasto-ogród, jednostka dobrosąsiedzka.
Podstawa programowa:
Historia (kl. IV): I.1, I.2; Historia (kl. V–VIII): XXXVI.1, XXXVI.2, XXXVI.10, XXXVI.13, XXXVII.1, XXXVII.2, XXXVIII.1, XXXVIII.2, XXXVIII.3, XXXIX.1, XXXIX.2, XXXIX.3, XXXIX.4, XXXIX.5, XXXIX.6, XXXIX.7, XXXIX.8, XL.1, XL.2, XL.3

• Rola opozycji nowohuckiej w historii Polski i Nowej Huty

Lekcja muzealna dla uczniów klas VII–VIII
Czas trwania: 45–60 minut (do uzgodnienia)
Nowa Huta planowana była jako wzorcowe miasto socjalistyczne i sztandarowe założenie Planu Sześcioletniego. Jej mieszkańcy jednak wielokrotnie sprzeciwiali się systemowi, który ją stworzył. Pierwszym takim wielkim buntem nowohucian były wydarzenia z 1960 roku, które określa się jako „walkę o krzyż w Nowej Hucie”. Pod koniec lat 70. XX wieku pojawiła się nowohucka organizacja opozycyjna – Chrześcijańska Wspólnota Ludzi Pracy – odwołująca się do tamtych wydarzeń. Dekada lat 80. to czasy kilkudziesięciu manifestacji ulicznych oraz dwóch ważnych strajków – w 1981 i 1988 roku, a sama Nowa Huta uważana była za bastion Solidarności na południu Polski. Podczas lekcji uczniowie dowiedzą się, w jakich okolicznościach doszło do wyżej wspomnianych wydarzeń, poznają historię ofiar śmiertelnych stanu wojennego w Nowej Hucie i podziemne pisma, które ukazywały się na jej terenie. Lekcja ilustrowana będzie archiwalnymi materiałami fotograficznymi ze zbiorów muzeum.
Podstawa programowa:
Historia (kl. V–VIII): XXXVI.1, XXXVI.2, XXXVI.10, XXXVI.13, XXXVII.1, XXXVII.2, XXXVIII.1, XXXVIII.2, XXXVIII.3, XXXIX.1, XXXIX.2, XXXIX.3, XXXIX.4, XXXIX.5, XXXIX.6, XXXIX.7, XXXIX.8, XL.1, XL.2, XL.3

• Propaganda i zimna wojna

Lekcja muzealna dla uczniów klas VII–VIII
Czas trwania: 45 minut
Tematyka lekcji skoncentrowana jest na historii globalnego konfliktu zwanego „zimną wojną” oraz towarzyszącej mu propagandzie PRL. Podczas zajęć uczniowie zapoznają się z historią i konstrukcją nowohuckich schronów jako odpowiedzią na zagrożenia niesione przez potencjalny konflikt oraz rolą Obrony Cywilnej. Lekcja przeprowadzana jest w oryginalnym schronie znajdującym się pod budynkiem Muzeum Nowej Huty.
Podstawa programowa:
Historia (kl. V–VIII): XXXVI.1, XXXVI.2, XXXVI.10, XXXVI.13, XXXVII.1, XXXVII.2, XXXVIII.1, XXXVIII.2, XXXVIII.3, XXXIX.1, XXXIX.2, XXXIX.3, XXXIX.4, XXXIX.5, XXXIX.6, XXXIX.7, XXXIX.8, XL.1, XL.2, XL.3

• Nowa Huta i jej schrony

Spacer edukacyjny dla uczniów klas VII–VIII
Uwaga: zajęcia obejmują zwiedzanie wystawy Atomowa groza. Schrony w Nowej Hucie wraz z przejściem do schronu znajdującego się na trasie Podziemna Nowa Huta. Stan zagrożenia (budynek Zespołu Szkół Mechanicznych nr 3 – os. Szkolne 37).
Czas trwania: 90 minut
Nowa Huta – „idealne socjalistyczne miasto” powstałe po II wojnie światowej – kryje wiele tajemnic. Jedną z nich są wybudowane w jej podziemiach w latach 50. XX wieku schrony przeciwlotnicze, które miały uchronić jej mieszkańców przed skutkami spodziewanej kolejnej wojny. W czasie zajęć uczniowie zapoznają się z infrastrukturą schronową Nowej Huty, a także wybranych budowli ochronnych na świecie.
Podstawa programowa:
Historia (kl. V–VIII): XXXVI.1, XXXVI.2, XXXVI.10, XXXVI.13, XXXVII.1, XXXVII.2, XXXVIII.1, XXXVIII.2, XXXVIII.3, XXXIX.1, XXXIX.2, XXXIX.3, XXXIX.4, XXXIX.5, XXXIX.6, XXXIX.7, XXXIX.8, XL.1, XL.2, XL.3

• Stan zagrożenia

Lekcja muzealna dla uczniów klas VII–VIII
Czas trwania: 45 minut
Podczas lekcji uczniowie porozmawiają z prowadzącym o wspólnej dla ludzi i zwierząt potrzebie schronienia się w sytuacjach zagrożenia. Zapoznają się z zagadnieniem budowy schronów w Nowej Hucie, a także najciekawszymi budowlami ochronnymi na świecie. Będą również mieli okazję zwiedzić oryginalny schron przeciwlotniczy z lat 50. XX wieku i zobaczyć jego charakterystyczne elementy.
Podstawa programowa:
Historia (kl. V–VIII): XXXVI.1, XXXVI.2, XXXVI.10, XXXVI.13, XXXVII.1, XXXVII.2, XXXVIII.1, XXXVIII.2, XXXVIII.3, XXXIX.1, XXXIX.2, XXXIX.3, XXXIX.4, XXXIX.5, XXXIX.6, XXXIX.7, XXXIX.8, XL.1, XL.2, XL.3

• Operacja MIASTO

Warsztaty edukacyjne dla uczniów klas IV–VI
Czas trwania: 90 minut
Projektowanie miasta od podstaw to operacja godna najlepszych specjalistów. Jakie czynniki zadecydowały o lokacji Wolnego Królewskiego Miasta Podgórza? Kto odpowiadał za wytyczenie jego planów i czuwał nad prawidłowym przebiegiem procesu budowy? Kto sprawował władzę w mieście? I jakie prawa otrzymywali osadnicy? Warsztaty będą próbą odpowiedzi na te i wiele innych pytań. W części praktycznej uczniowie wcielą się w rolę architektów i budowniczych – zaprojektują i wybudują własne miasto. Czy ich urbanistyczne wizje będą podobne do Podgórza?
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): II.2, II.3, II.6; Historia (kl. IV): I.2; Historia (kl. V–VIII): XVII.1; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5; Przyroda (kl. IV–VIII): VII.4, VII.5, VII.6; Geografia (kl. IV–VIII): XIII.1, XIII.2, XIII.4

• Zagadkowe Podgórze

Spacer edukacyjny
Czas trwania: 90–120 minut
Stare Podgórze skrywa wiele sekretów, wciąż nierozwiązanych zagadek oraz tajemniczych miejsc. Na spacer wyruszymy z Muzeum Podgórza, przejdziemy przez Wzgórze Lasoty i dotrzemy aż do Rynku Podgórskiego. Po drodze będziemy rozwiązywać zadania i zagadki, dzięki którym poznamy miejsca związane zarówno z odległą historią samodzielnego miasta Podgórza (Stary Cmentarz Podgórski, zabytkowe kamienice wokół Rynku), jak i te, które tworzą współczesną, tętniącą życiem dzielnicę Krakowa (np. Tęczowe Schody).
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): I.1, III.1, III.2; Geografia (kl. IV–VIII): XII.2, XII.3, XIII.2

• Dziedzictwo, czyli pomysł na przyszłość

Lekcja muzealna
Czas trwania: 60 minut
Każdy nosi w sercu swoją „małą ojczyznę”. Dla wielu krakowian takim miejscem jest Podgórze. Podczas zajęć uczniowie dowiedzą się, kiedy i w jakich okolicznościach na prawym brzegu Wisły powstało to miasto, jak funkcjonowało i dlaczego połączyło się z Krakowem. Na przykładzie jego barwnej historii wspólnie z uczniami postaramy się ustalić, czym jest dziedzictwo kulturowe i jak pielęgnować bogactwo tradycji i zwyczajów, by w przyszłości przekazać je następnym pokoleniom.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): I.6, III.1, III.2, III.3; Historia (kl. IV): I.1, I.2, II.1, II.2, II.3, III.1; Historia (kl. V–VIII): V.1, XIX.2, XX.4, XXVIII; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VII.1, VII.5, VIII.1; Przyroda (kl. IV–VIII): VII.5, VII.6, VII.9; Geografia (kl. IV–VIII): II.6, XIII.1, XIII.2, XIII.4, XIII.5

• Budujemy mosty

Lekcja muzealna dla uczniów klas VII–VIII
Czas trwania: 90 minut
Utworzone w 1784 roku Podgórze szybko stało się miejscem wspólnego życia różnych narodowości, przestrzenią przenikania się wielu kultur i wyznań. Wspólną pracą i zaangażowaniem osiedlających się w nim ludzi powstało wyjątkowe miasto – tak zwana Mała Ameryka. Ta różnorodność długo była wielką siłą Podgórza, które z czasem stało się częścią Krakowa, a bez którego Kraków nie byłby dziś taki sam. Podczas specjalnego quizu kulturowego wspólnie z uczniami prześledzimy rolę i wpływ imigrantów na rozwój Podgórza i zastanowimy się, czy współcześnie podobna zależność byłaby możliwa.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.1, III.2, III.3; Historia (kl. V–VIII): XX.4, XXIII.4; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): I.1, VI.5, VII.5, VIII.1, VIII.4, VIII.5; Geografia (kl. IV–VIII): XIII.1, XIII.2, XIII.4, XIII.5; Etyka (kl. IV–VIII): II.2, II.9

• Z Podgórza do Niepodległości

Lekcja muzealna
Czas trwania: 60 minut
31 października 1918 roku żołnierze polscy pod dowództwem porucznika Antoniego Stawarza rozbroili oddziały austriackie w Podgórzu, a następnie przemaszerowali w kierunku Rynku Głównego w Krakowie, niosąc mieszkańcom upragnioną niepodległość. Miasto, przystrojone z tej okazji w biało czerwone flagi, jako pierwsze w Polsce odzyskało wolność. Podczas zajęć wraz z uczniami zastanowimy się nad znaczeniem i aktualnością w dzisiejszym świecie takich pojęć, jak: wolność, ojczyzna, patriotyzm, barwy narodowe, język przodków, granica.
Podstawa programowa:
Historia: (kl. IV): II.1, IV.12; (kl. V–VIII): XXIV.1, XXV, XXVI; Wiedza o społeczeństwie: VIII.1, VIII.3

• Krakowskie legendy i tradycje

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
Uwaga: warsztaty przeprowadzane od maja do września w ogrodzie oddziału. Limit uczestników zajęć: 25 osób. W pozostałych miesiącach zajęcia odbywają się w pomieszczeniu – limit uczestników: 10 osób.
Dzieci poznają wybrane krakowskie legendy i tradycje, ze szczególnym uwzględnieniem tych wywodzących się ze Zwierzyńca – szopkę krakowską, Lajkonika i Emaus, które stały się symbolami Krakowa. Poprzez działania o charakterze interaktywnym i aktywizującym (np. pantomima, kalambury, puzzle czy „chiński list”) uczniowie poznają również zasady tworzenia się legend i odkryją, jakie legendarne wątki ukryte są w rodowodzie krakowskich obrzędów i zwyczajów.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.1, III.2; Historia (kl. IV): I.2, II.3, III.4; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VII.5

• Dawne gry i zabawy z przedmieść Krakowa

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90 minut
Uwaga: warsztaty przeprowadzane od maja do września w ogrodzie oddziału. Limit uczestników zajęć: 25 osób. W pozostałych miesiącach zajęcia odbywają się w pomieszczeniu – limit uczestników: 10 osób.
Podczas zajęć dzieci poznają dawne podwórkowe gry i zabawy z przedmieść Krakowa, w tym: serso, ciupy, cymbergaja czy zośkę, a także zawsze popularne wyliczanki-rymowanki. Uczestnicy uczą się również, jak wykorzystywać zwykłe przedmioty do tworzenia własnych zabawek i rekwizytów do gier. Warsztaty mają formę wspólnych zabaw integrujących grupę.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.3; Historia (kl. IV): I.2; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5

• Szkoła dawniej i dziś

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90–120 minut
Uwaga: warsztaty przeprowadzane od maja do września w ogrodzie oddziału. Limit uczestników zajęć: 25 osób. W pozostałych miesiącach zajęcia odbywają się w pomieszczeniu – limit uczestników: 10 osób.
W szkole naszych prapradziadków nie było komputerów, kolorowych podręczników, a nawet długopisów czy zeszytów w kratkę. Doskonale za to znane były liczydła, małe gliniane tabliczki, a także budząca postrach dyscyplina. W trakcie zajęć uczestnicy dowiedzą się, do czego służyły te przedmioty oraz poznają zasady panujące w dawnej szkole. Stworzą również zeszyty opatrzone własnym inicjałem, ozdobione kolorowymi szlaczkami ćwiczącymi sprawność ręki, a do zapisków użyją starodawnych stalówek z obsadką i tuszu z kałamarza.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): II.6; Historia (kl. IV): I.2, III.1, III.3; Historia (kl. V–VIII): I.6, IV.4; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5

• Przez łąkę do parku

Spacer edukacyjny
Czas trwania: ok. 120 minut
Uwaga: zajęcia przeprowadzane są w okresie wiosenno-letnim.
Błonia to nie tylko największa w Europie łąka w centrum miasta, ale także świadek wielu ważnych wydarzeń w dziejach Krakowa i Polski. Z kolei park Jordana to pierwszy w kraju ogród zabaw stworzony specjalnie z myślą o dzieciach i młodzieży. Podczas spaceru przez zielone tereny Zwierzyńca uczestnicy nie tylko poznają historię obu tych miejsc, ale także wykonują zadania i wspólnie uczestniczą w grach zręcznościowych. Spacer rozpoczyna się w ogrodzie Domu Zwierzynieckiego, a kończy przy pomniku niedźwiedzia Wojtka w parku Jordana.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): II.6, III.1; Historia (kl. IV): I.2, II.3, III.3; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5; Przyroda (kl. IV–VIII): VII.4, VII.6, VII.9

• Przez twierdzę na kopiec

Spacer edukacyjny
Czas trwania: ok. 120 minut
Uwaga: zajęcia przeprowadzane są w okresie wiosenno-letnim.
Podczas spaceru, który rozpoczyna się w ogrodzie Domu Zwierzynieckiego, a kończy się u stóp kopca Kościuszki, dzieci poznają najstarsze dzieje Zwierzyńca oraz związane z tym terenem legendy. Wspinając się na szczyt wzgórza Sikornik, na którym wznosi się kopiec, poznają również historię i znaczenie tego miejsca, które w połowie XIX wieku otoczono pierścieniem wojskowych fortyfikacji. Zdobytą wiedzę utrwalają poprzez wykonywanie wspólnych zadań oraz gier zręcznościowych.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): II.6, III.1; Historia (kl. IV): I.2, II.3, III.3, III.4, IV.8; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5; Przyroda (kl. IV–VIII): VII.4, VII.6, VII.9

• Wzdłuż Rudawy

Spacer edukacyjny
Czas trwania: ok. 120 minut
Uwaga: zajęcia przeprowadzane są w okresie wiosenno-letnim.
Aby wyruszyć na wycieczkę wzdłuż Rudawy – rzeki ważnej i dla Zwierzyńca, i całego Krakowa – uczestnicy muszą być uważni i spostrzegawczy. Spacer połączony zostanie bowiem z odkrywaniem tajemnic Zwierzyńca, a te kryją się niekiedy na wyciągnięcie ręki! Spotkanie rozpocznie się przy klasztorze Norbertanek, który, jak każdy wiekowy obiekt, skrywa wiele sekretów. Następnie uczestnicy udadzą się w górę rzeki, poznając inne niezwykłe miejsca i wypełniając zadania. Zajęcia sprawdzą między innymi zręczność, matematyczne zdolności i… zadatki na historyka. Nauka nad wodą jest naprawdę ciekawa!
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): II.6, III.1; Historia (kl. IV): I.2, II.3, III.3; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5; Przyroda (kl. IV–VIII): VII.4, VII.6, VII.9

• Jak powstał Wielki Kraków?

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 90–120 minut
Uwaga: warsztaty przeprowadzane od maja do września w ogrodzie oddziału. Limit uczestników zajęć: 25 osób. W pozostałych miesiącach zajęcia odbywają się w pomieszczeniu – limit uczestników: 10 osób.
Podczas zajęć zapoznamy uczniów z postacią prezydenta Juliusza Lea oraz ideą Wielkiego Krakowa, której efektem było powstanie nowoczesnej aglomeracji miejskiej w latach 1910–1915. Uczniowie poznają zasady przyłączenia gmin podkrakowskich do miasta i wspólnie ułożą puzzle tworzące mapę Wielkiego Krakowa. Zdobyte informacje wykorzystają, projektując herb dla swojej „małej ojczyzny”: dzielnicy lub osiedla.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): I.1, I.2, II.6, III.1; Historia (kl. IV): I.2; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5

• Wynalazki techniczne w dawnym domu

Lekcja muzealna
Czas trwania: 60 minut
Uwaga: zajęcia realizowane są w sali edukacyjnej.
Zajęcia poświęcone są wynalazkom technicznym, które na przestrzeni wieków pojawiały się w krakowskich domach, znacznie ułatwiając życie ich mieszkańców. Uczestnicy warsztatów muzealnych będą mogli zapoznać się m.in. ze sposobami ogrzewania dawnych domów, przyrządzania kawy i herbaty oraz mierzenia czasu (w Kamienicy Hipolitów znajduje się duża kolekcja zabytkowych zegarów). Dowiedzą się także, w jaki sposób działały pierwsze telefony i który wynalazek to pradziadek plików mp3.
Podstawa programowa:
Język polski (kl. IV–VI): I.2.11; Język polski (kl. VII–VIII): I.2.6, I.2.7; Plastyka (kl. IV–VIII): III.1, III.6; Historia (kl. IV): I.2, II.3, III.2, III.3, III.4; Historia (kl. V–VIII): XVI.5, XIX.2, XXIII.4; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): II.1, II.2, II.4; Technika (kl. IV–VIII): I.6, I.9, III.1

• Dole i niedole służącej

Lekcja muzealna
Czas trwania: 60 minut
Uwaga: zajęcia realizowane są w sali edukacyjnej.
Służąca – mieszkanka każdego szanującego się mieszczańskiego domu, bez pomocy której sprawne zarządzanie domostwem byłoby niemożliwe. Uczestnicy dowiedzą się, kim były i z jakich warstw społecznych pochodziły kobiety pełniące rolę służących i w jakich warunkach przychodziło im mieszkać. Poznają także cały zestaw obowiązków, jakie spoczywały na ich barkach. Zwalczanie problemu uciążliwych insektów, trudy ręcznego prania czy szorowanie podłóg to tylko niektóre z ich zajęć. A czy po spełnieniu codziennych obowiązków służba mogła liczyć na zasłużony odpoczynek? Uczestnicy dowiedzą się, ile czasu wolnego przysługiwało służącym i w jaki sposób go wykorzystywano.
Podstawa programowa:
Język polski (kl. IV–VI): I.2.11; Język polski (kl. VII–VIII): I.2.6, I.2.7; Plastyka (kl. IV–VI): I.1, III.6; Historia (kl. IV): I.2, III.1, III.3, III.4; Historia (kl. V–VIII): XIX.2, XXIII.4, XXX.4; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): II.1, II.2, II.4

• Starożytny Izrael

Lekcja interaktywna na wystawie Dzieje i kultura Żydów krakowskich dla uczniów klas V–VI
Czas trwania: 60 minut
Zajęcia wprowadzają uczniów w świat religii narodowej Żydów, wyjaśniają pojęcia wiary monoteistycznej, synagogi i Tory. W trakcie lekcji omawiane są zasady judaizmu w czasach starożytnych na tle innych religii, funkcje i wyposażenie budynków sakralnych – Świątyni Jerozolimskiej i synagogi, symbole najczęściej występujące w sztuce synagogalnej oraz męski strój modlitewny, a także tradycyjny ubiór żydowski – męski i kobiecy.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.1, III.5, III.6; Historia (kl. V–VIII): I.3; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VIII.1; Etyka (kl. IV–VIII): VI.6

• Relacje między judaizmem a chrześcijaństwem

Lekcja interaktywna na wystawie Dzieje i kultura Żydów krakowskich
Czas trwania: 90 minut
Przedmiotem lekcji jest zestawienie świątynia – synagoga – kościół. W czasie zajęć wskazuje się podobieństwa i różnice dotyczące pojęcia Pisma Świętego (Biblia Hebrajska – Biblia chrześcijan, Tora), charakteru budynków sakralnych (synagoga – kościół), wystroju wnętrza obu budynków (Arka – ołtarz, Tabernaculum, bima – ambona), obyczajów świątecznych (Szabat – niedziela, błogosławieństwo nad winem i chlebem) oraz ceremonii rodzinnych w obu religiach.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.1, III.5, III.6; Historia (kl. IV): III.1, III.3; Historia (kl. V–VIII): I.3; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VIII.1; Etyka (kl. IV–VIII): VI.6

• Bogactwo tradycji – zwyczaje świąteczne

Lekcja interaktywna na wystawie Dzieje i kultura Żydów krakowskich
Czas trwania: 90 minut
Podczas lekcji omawiane są zasady judaizmu oraz przedmioty związane z kultem religijnym stanowiące wyposażenie synagogi i domu. Uczestnicy poznają również męski strój modlitewny – tałes, tefilin (kostki modlitewne) oraz tradycyjny strój żydowski – męski i kobiecy, a także jego symboliczne znaczenie. W sali głównej modlitewnej prezentowane są najważniejsze święta religijnego kalendarza żydowskiego, takie jak: Szabat, Chanuka, Purim czy Pesach.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.1, III.5, III.6; Historia (kl. IV): III.1, III.3; Historia (kl. V–VIII): I.3; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VIII.1; Etyka (kl. IV–VIII): VI.6

• Dom – ceremonie życia rodzinnego

Lekcja interaktywna na wystawie Dzieje i kultura Żydów krakowskich
Czas trwania: 90 minut
Tematem lekcji są ceremonie życia rodzinnego Żydów – obrzędy związane z narodzinami dziecka, uroczystość zaślubin, zwyczaje pogrzebowe, a także zagadnienia związane z życiem codziennym, takie jak: kuchnia żydowska, nauka w chederze (szkółce religijnej), życie małżeńskie oraz tradycyjny strój żydowski. Podczas zajęć omawiane są również podstawowe zasady judaizmu oraz najważniejsze przedmioty kultu religijnego (Tora, menora, mezuza).
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.1, III.5, III.6; Historia (kl. IV): III.1, III.3; Historia (kl. V–VIII): I.3; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VIII.1; Etyka (kl. IV–VIII): VI.6

• Tora – święta księga Żydów

Warsztaty edukacyjne
Czas trwania: 120 minut
Warsztaty kaligrafii hebrajskiej. Zajęcia poprzedza wprowadzenie obejmujące wyjaśnienie pojęć, takich jak: Tora, jej forma, język i pismo. Uczniowie dowiadują się, na czym polega praca sofera (kopisty) i oglądają przykłady pisma hebrajskiego. Przy użyciu tradycyjnych przyborów do pisania, m.in. gęsiego pióra, odwzorowują liternictwo hebrajskie, pisząc imiona lub proste słowa hebrajskie.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.1, III.5, III.6; Historia (kl. IV): III.1, III.3; Historia (kl. V–VIII): I.3; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VIII.1; Etyka (kl. IV–VIII): VI.6

• Polowanie na symbole

Warsztaty edukacyjne
Uwaga: w okresie od wiosny do jesieni, w sprzyjających warunkach atmosferycznych, istnieje możliwość przeprowadzenia zajęć na Nowym Cmentarzu Żydowskim przy ul. Miodowej 55.
Czas trwania: 120 minut (w przypadku spaceru na Nowy Cmentarz Żydowski – do 180 minut)
Warsztaty wycinanki żydowskiej. W Starej Synagodze lub na nowym cmentarzu żydowskim uczniowie poszukują symboli synagogalnych lub występujących na nagrobkach (macewach) i odwzorowują je. Następnie, zainspirowani odnalezionymi przez siebie motywami, wykonują rysunki, a na ich podstawie wycinanki. Warsztatom towarzyszy komentarz wyjaśniający znaczenie symboli i wykorzystanie wycinanki w żydowskich zwyczajach świątecznych.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): I.6, II.1, II.4, III.1, III.5, III.6; Historia (kl. IV): I.2, III.1, III.3; Historia (kl. V–VIII): I.3; Etyka (kl. IV–VIII): VI.6

• Judaizm – podstawy religii narodowej Żydów

Lekcja interaktywna na wystawie Dzieje i kultura Żydów krakowskich dla uczniów klas VII–VIII
Czas trwania: 90 minut
Lekcja wprowadza uczniów w świat monoteistycznej religii narodowej Żydów. W trakcie zajęć wyjaśnia się pojęcia Pisma Świętego (kanon Biblii Hebrajskiej – Tanach, Tora) oraz funkcje i wyposażenie budynków sakralnych – Świątyni Jerozolimskiej i synagogi. Omawiane są również tradycyjne święta i obrzędy żydowskie oraz wybrane ceremonie życia rodzinnego. Podczas zajęć uczniowie mają również okazję zobaczyć przykłady kultury materialnej Żydów, np. zwój Tory, mezuzę, elementy męskiego stroju modlitewnego (tałes, tefilin). Lekcja ma charakter zajęć interaktywnych, z wykorzystaniem pomocy naukowych oraz zwiedzania Starej Synagogi jako przykładu tradycyjnego domu modlitwy i ekspozycji.
Podstawa programowa:
Historia (kl. V–VIII): I.3, I.5; Etyka (kl. IV–VIII): VI.6

• Co kryje skrzynia? Po co Pannie korona?

Warsztaty z elementami questingu
Czas trwania: 60–75 minut
Uczestnicy będą mogli nie tylko zwiedzić Rydlówkę, dowiadując się, co to za miejsce i z jakimi wydarzeniami się wiąże, ale przede wszystkim odkryć różne jej tajemnice. Uwaga dzieci skoncentruje się na najsłynniejszym polskim weselu. Porozmawiamy o zwyczajach i obrzędach weselnych. Uczestnicy odkryją, dlaczego kiedyś panna młoda płakała, czym była korona kwietna, a czym czepiec oraz co cennego skrywała skrzynia krakowska. Wspólnie zaśpiewamy i może nawet zatańczymy podczas odtwarzania zabaw weselnych.
Podstawa programowa:
Język polski (kl. IV–VIII): cele ogólne I.1, I.3, I.4, I.5, I.6, I.7; treści nauczania (kl. VII–VIII) I.1.1, I.1.3, I.1.9; Historia (kl. IV): I.2; (kl. V–VIII): cele ogólne: I.1, I.5, II.4, II.5; treści nauczania: XXIV.1, XXIV.3; Plastyka (kl. IV–VIII): III.1, III.3–VIII): VII.5

• Kraków z klisz Kriegerów. Spacer śladami fotografa

Spacer edukacyjny
Czas trwania: 60 minut
Miejsce: Pałac Krzysztofory
Spacer inspirowany archiwalnymi fotografiami Krakowa wykonanymi w zakładzie Ignacego Kriegera. Prowadzący przybliży historię odwiedzanych miejsc i zwróci uwagę na najważniejsze przemiany architektoniczno-urbanistyczne w przestrzeni miasta. Będzie to okazja do skonfrontowania jego oblicza współczesnego i historycznego, uwiecznionego na starych fotografiach, których wydruki zostaną rozdane w trakcie spaceru. Każdy uczestnik będzie mógł z nich stworzyć pamiątkową teczkę z unikatowymi widokami Krakowa.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): I.1, I.6, III.1, III.2, III.6; Historia (kl. IV): I.2, III.1, III.3, V.6; Historia (kl. V–VIII): IV.4, VII.2, IX.7, XI.6, XVI.5, XXIII.4; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5

• Na drugim planie. Kraków na starej fotografii

Lekcja muzealna
Czas trwania: 60 minut
Miejsce: Pałac Krzysztofory
Opowieść o tym, co pozornie niewidoczne dla oka, ale często bezcenne dla badacza – drugi plan fotografii, czyli otoczenie, krajobraz, wygląd ulic, placów, zabudowań… Archiwalne zdjęcia, których niezwykle bogatą kolekcję posiada Muzeum Krakowa, są niekiedy jedynym źródłem informacji o tym, jak wyglądał Kraków w XIX i na początku XX wieku. Podczas zajęć uczestnicy będą mieli okazję poznać elementy warsztatu pracy historyka, dla którego dobrze wykorzystana fotografia staje się skarbnicą wiedzy.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.1, III.2, III.6; Historia (kl. IV): I.2, III.1, III.3; Historia (kl. V–VIII): XXIII.4; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5

Zajęcia edukacyjne realizowane w oddziale Thesaurus Cracoviensis prosimy rezerwować:

• interaktywne zwiedzanie Magazynu Misja ­­– detektyw, warsztaty Budujemy skarbiec oraz lekcje Cześć! Nazywam się… i Gra o artefakt – e-mail: zbiory.magazyn@muzeumkrakowa.pl, tel. 12 422 51 47 (wew.115)
• warsztaty Laboratorium czarów oraz lekcję Skarbiec od kuchni – e-mail: konserwacja@muzeumkrakowa.pl, tel. 12 422 51 47 (wew. 109)

• Gra o artefakt

Lekcja interaktywna
Czas trwania: 90 minut
Czy Thesaurus Cracoviensis, czyli współczesny Krakowski Skarbiec, w którym przechowywane są muzealne artefakty może pełnić funkcję ogromnej planszy do gry? Ależ tak! Podczas zajęć podzieleni na drużyny uczniowie rozegrają tu grę, która dotyczyć będzie kolekcji – bractw cechowych, teatraliów, militariów, kultury materialnej, folkloru i tradycji Krakowa. Poprawne odpowiedzi i prawidłowo wykonane zadania nagradzane będą wydrukami artefaktów, lecz wiedza, którą zdobędą uczestnicy będzie bezcenna!
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): III.1, III.2, III.7; Historia (kl. IV): I.2, II.3, III.1; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VII.1, VII.5

• Cześć! Nazywam się…

Lekcja interaktywna
Czas trwania: 90 minut
Muzealne magazyny pełne są niezwykłych artefaktów, a każdy z nich ma swój niepowtarzalny „życiorys”. Uczestnicy zajęć poznają historie wybranych muzealiów, a także złożony proces weryfikacji ich wartości jako obiektów zabytkowych. Zadaniem uczniów będzie samodzielna analiza wybranego eksponatu, połączona z próbą naszkicowania jego „życiorysu” oraz osobistych emocji i refleksji, które ten obiekt w nich wywołuje.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): I.1, III.1, III.2; Historia (kl. IV): I.2, II.3, III.1; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VII.1, VII.5

• Skarbiec od kuchni

Lekcja muzealna
Czas trwania: 90 minut
Podczas zajęć uczestnicy zwiedzą magazyn zbiorów oraz wybraną pracownię konserwacji, zapoznając się z warsztatem pracy i metodami stosowanymi tam w procesie renowacji zabytkowych obiektów. Lekcji będzie towarzyszyła prezentacja multimedialna z komentarzem konserwatora, a także pokaz obiektów z muzealnej kolekcji.
Uwaga – do wyboru jeden z tematów lekcji:

1. konserwacja tkanin,
2. konserwacja malarstwa,
3. konserwacja mebli i rzemiosła artystycznego,
4. konserwacja metalu,
5. konserwacja szopek krakowskich.

Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): I.1, III.1, III.2; Historia (kl. IV): I.2, II.3, III.1; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): społeczność regionalna (VII.1, VII.5)

• Laboratorium czarów

Warsztaty edukacyjne dla uczniów klas VII–VIII
Czas trwania: 120 minut
Laboratorium czarów to cykl warsztatów powadzonych przez specjalistów z Pracowni Konserwacji muzeum. Podczas zajęć uczestnicy zapoznają się z historią danej techniki konserwatorskiej oraz jej specyfiką, a także podstawami wybranych dziedzin sztuki i rzemiosła artystycznego. Istotnym elementem warsztatów jest krótka wizyta w muzealnym magazynie, gdzie omówione zostaną wybrane zabytki poddane wcześniej zabiegom konserwatorskim. W części praktycznej na uczestników czeka nie lada wyzwanie – wcielą się w rolę konserwatorów.
1. Warsztaty zdobienia tkanin
W trakcie zajęć uczestnicy zapoznają się z podstawowymi rodzajami zdobień tkanin, takimi jak hafty, aplikacje i malowidła, oraz ich znaczeniem w kulturze. Omówione zostaną nie tylko tradycyjne techniki ich tworzenia, ale również materiały do tego wykorzystywane. Podczas wizyty w pracowni konserwacji tkanin uczniowie obejrzą również narzędzia i urządzenia stosowane przez konserwatorów. W części praktycznej uczestnicy będą mogli wybrać wzór i własnoręcznie wykonać haft.
2. Warsztaty introligatorskie
Warsztaty introligatorskie wprowadzą uczestników w arkana tego trudnego, ale szlachetnego rzemiosła. Podczas zajęć uczniowie zapoznają się z bogactwem opraw introligatorskich pochodzących z kolekcji muzeum. Poznają także szczegóły pracy introligatora – kolejne etapy przygotowania okładki, składania i szycia stron, a także zastosowania narzędzi, takich jak: szywnica, prasa ręczna i kostka introligatorska. Efektem pracy uczestników, poza pogłębioną wiedzą na temat warsztatu i tradycyjnych technik introligatorskich, będzie także własnoręcznie przygotowana okładka.
3. Warsztaty metaloplastyki
Podczas zajęć uczestnicy zapoznają się z trudną, lecz fascynującą dziedziną sztuki, jaką jest metaloplastyka. W części teoretycznej zostaną omówione rodzaje metali, ich stopy i właściwości plastyczne, a także wyzwania, z jakimi muszą się mierzyć konserwatorzy metalu. Uczniowie poznają także zasady pracy BHP obowiązujące podczas pracy z narzędziami i preparatami konserwatorskimi. Nabyte umiejętności uczniowie wykorzystają podczas części praktycznej warsztatów.
4. Warsztaty pozłotnicze
Podczas warsztatów uczestnikom przybliżona zostanie krótka historia sztuki pozłotniczej oraz rodzaje materiałów i technik stosowanych w tej dziedzinie na przestrzeni wieków. Uczniowie będą mieli okazję poznać również mozolny i czasochłonny proces rekonstrukcji obiektu, zanim zostanie poddany złoceniu. Ważnym elementem warsztatów jest ich aspekt praktyczny: uczestnicy będą mogli samodzielnie wykonać proste złocenie.
5. Warsztaty konserwacji malarstwa
W oparciu o wybrane obiekty z muzealnej kolekcji uczestnicy warsztatów poznają wybrane techniki malarskie, m.in. akwarelę, gwasz i olej, oraz rodzaje podłoży malarskich. Podczas zwiedzania magazynu dowiedzą się, jak prawidłowo przechowywać obrazy i jak ważna jest profilaktyka oraz odpowiednie zabezpieczanie ich przed światłem, wilgocią i temperaturą. W trakcie warsztatów omówione zostaną także materiały i narzędzia stosowane przez konserwatorów malarstwa. W części praktycznej uczestnicy będą mogli dokonać prostych zabiegów konserwatorskich i samodzielnie wykonać łaty, paski konstrukcyjne oraz protezy.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): II.1, II.2, III.1, III.2; Technika (kl. IV–VIII): I.1, I.2, I.4, I.5, I.7, III.1, III.4, VI.4

ZIMA

• Nowy Rok Drzew

Warsztaty edukacyjne
Stara Synagoga
Czas trwania: 90 minut
Uwaga: zajęcia przeprowadzane są w okresie styczeń–luty.
W tradycji żydowskiej są cztery daty, które określane są mianem Nowego Roku. Jedna z nich przypada na przełomie stycznia i lutego, kiedy w Izraelu rozpoczyna się pora deszczowa, rusza wegetacja roślin, a w drzewach zaczynają krążyć życiodajne soki. W tym czasie Żydzi obchodzą święto Tu Bi Szwat, zwane Nowym Rokiem Drzew. Podczas warsztatów dzieci stworzą drzewo przestrzenne i zapoznają się z zaczerpniętą z tradycji żydowskiej symboliką wybranych drzew i owoców. Starsi uczniowie, za pomocą metody twórczej Celestyna Freineta, ułożą opowiadania inspirowane biblijną symboliką i ciekawostkami z książki leśnika Petera Wohllebena Sekretne życie drzew. Uczestnicy warsztatów będą też mogli degustować owoce i nasiona charakterystyczne dla Ziemi Izraela, takie jak: daktyle, mandarynki, oliwki, figi, granaty czy migdały.
Podstawa programowa:
Plastyka (IV–VIII): II.3; Historia (V–VIII): I.3; Przyroda (IV–VIII): cele kształcenia: III.5, III.6

• W rytmie walca, czyli co się działo w karnawale

Warsztaty edukacyjne
Kamienica Hipolitów
Czas trwania: 90 minut
Uwaga: warsztaty prowadzone są w sali edukacyjnej, w okresie karnawału.
Ponad sto lat temu, podobnie jak współcześnie, okres karnawału był okazją do hucznych zabaw i uroczystych balów. Zarówno arystokracja, jak i mieszczanie z wielką pieczołowitością przygotowywali się do rozmaitych zabaw, bądź to w celach towarzysko-rozrywkowych, bądź… dla znalezienia dobrych kandydatów i kandydatek na męża lub żonę. W trakcie warsztatów dzieci dowiedzą się m.in.: jak przygotować się do balu i co na siebie włożyć, jak wykonać modną fryzurę za pomocą lokówki, co zrobić z uszkodzoną lub ubrudzoną suknią w czasie balu, czy wachlarz służył tylko do wachlowania oraz po co pannie karnet balowy i co to właściwie jest. Uczestnicy warsztatów będą również mieli okazję stworzyć własne karnawałowe maski, kotyliony oraz zaprojektować niepowtarzalny wachlarz lub ozdobną muchę.
Podstawa programowa:
Język polski (kl. IV–VI): I.2.8, I.2.11; Język polski (kl. VII–VIII): I.2.3, I.2.6, I.2.7; Plastyka (kl. IV–VIII): I.1, I.6, II.1, II.4, II.6; Historia (kl. IV): I.2, II.3, III.1, III.3, III.4; Historia (kl. V–VIII): XXIII.4; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): II.1, II.2, II.4

• Szopka krakowska

Warsztaty plastyczne dla uczniów klas IV
Dom Zwierzyniecki, Pałac Krzysztofory
Czas trwania: 90 minut
Uwaga: zajęcia przeprowadzane są w okresie Świąt Bożego Narodzenia (Dom Zwierzyniecki – limit 10 osób) i w czasie otwarcia Pokonkursowej Wystawy Szopek Krakowskich (Pałac Krzysztofory).
Tradycja budowania szopki krakowskiej – inspirowanego miejską architekturą „pałacyku” z drewna i staniolu – wywodzi się z przedmieść Krakowa. Tamtejsi murarze i robotnicy budowlani tworzyli szopki bożonarodzeniowe, z którymi odwiedzali później mieszczańskie domy, odgrywając jasełka. Tak oto narodziła się charakterystyczna odmiana tych konstrukcji określana mianem szopki krakowskiej. Podczas warsztatów dzieci zapoznają się z historią oraz kolejnymi etapami budowy szopki krakowskiej, a także charakterystycznymi metodami i technikami ich powstawania. W drugiej części zajęć uczestnicy zaprojektują własną szopkę, twórczo przetwarzając zdobytą uprzednio wiedzę i wykorzystując, w zależności od wieku, różne techniki i metody pracy twórczej.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): I.1, I.2, II.3, II.4, III.1, III.3; Historia (kl. IV): I.2, III.3; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VII.5; Technika (kl. IV–VIII): III.1, III.5

• Wokół choinki

Warsztaty edukacyjne
Dom Zwierzyniecki
Czas trwania: 90 minut
Uwaga: warsztaty przeprowadzane są w okresie Świąt Bożego Narodzenia. Limit uczestników zajęć: 10 osób. Większe grupy zapraszamy na zajęcia online Czas na Święta! Obyczaje świąteczne w dawnym Krakowie i okolicach. Boże Narodzenie.
Zgodnie z tradycją w przedmiejskich domach ozdoby choinkowe wykonywano własnoręcznie. W listopadowe i grudniowe wieczory dzieci pod okiem dorosłych przygotowywały zabawki i dekoracje, które ozdabiały później świąteczne drzewka. Podczas zajęć uczniowie poznają dawne zwyczaje związane z bożonarodzeniowymi sposobami dekorowania domu oraz przygotowują tradycyjne zabawki choinkowe z papieru, bibuły i naturalnych materiałów, takich jak szyszki, słoma czy orzechy.
Podstawa programowa:
Plastyka ((kl. IV–VIII): II.4, II.6, III.1, III.3; Historia (kl. IV): I.2, III.3; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VII.5

• Robimy kotyliony, czyli warsztaty w barwach biało-czerwonych

Warsztaty edukacyjne dla uczniów klas IV–VI
Pałac Krzysztofory
Czas trwania: 90 minut
Podczas warsztatów uczestnicy poznają tło historyczne wydarzeń towarzyszących odrodzeniu się państwa polskiego w 1918 roku (ze szczególnym uwzględnieniem Krakowa) oraz związane z tym procesem postaci, m.in. Józefa Piłsudskiego i Antoniego Stawarza. Mają również okazję obejrzeć wybrane eksponaty pochodzące ze zbiorów Muzeum Krakowa, nawiązujące do tematu spotkania. W części praktycznej uczestnicy wykonują kokardy narodowe, będące jednym z patriotycznych symboli Polaków. Warsztaty pozwalają na poznanie najważniejszych polskich tradycji narodowo-patriotycznych, a tym samym kształtują postawę świadomego obywatela.
Podstawa programowa:
Szkoła podstawowa: Plastyka (kl. IV–VIII): I.1, II.4, III.1; Historia (kl. IV): I.2, II.1, IV.12; Historia (kl. V–VIII): XXVI.3

• Emaus na Zwierzyńcu

Warsztaty edukacyjne
Dom Zwierzyniecki
Czas trwania: 90 minut
Uwaga: warsztaty przeprowadzane są w okresie Świąt Wielkanocnych. Limit uczestników zajęć: 10 osób. Większe grupy zapraszamy na zajęcia online Czas na Święta! Obyczaje świąteczne w dawnym Krakowie i okolicach. Wielkanoc.
Emaus to tradycyjny zwierzyniecki odpust, który na stałe wpisał się w wielkanocne zwyczaje Krakowa. Na emausowych kramach sprzedaje się charakterystyczne zabawki, takie jak gliniane ptaszki czy drzewka życia. Podczas zajęć dzieci poznają nie tylko najważniejsze wielkanocne tradycje Zwierzyńca, ale także innych części Krakowa: oprócz Emausu również Rękawkę oraz Pucheroki. Następnie przygotowują własne, ale tradycyjne drzewko emausowe lub inną wybraną zabawkę odpustową.
Podstawa programowa:
Plastyka ((kl. IV–VIII): I.1, I.2, II.3, II.4, III.1, III.3; Historia (kl. IV): I.2, III.3; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VII.5

• Lajkonik – Konik Zwierzyniecki

Warsztaty edukacyjne
Dom Zwierzyniecki
Czas trwania: 90 minut
Uwaga: warsztaty przeprowadzane są w czerwcu w ogrodzie oddziału.
Lajkonik, czyli Konik Zwierzyniecki, to krakowska tradycja wywodząca się ze Zwierzyńca. Warsztaty związane są bezpośrednio z dorocznymi harcami Lajkonika w oktawę Bożego Ciała. Podczas zajęć dzieci poznają genezę tego zwyczaju, skład drużyny Lajkonika oraz elementy jego stroju. Uczą się też tradycyjnej piosenki „Lajkoniku, laj, laj…” i wykonują elementy plastyczne związane z postacią Konika Zwierzynieckiego. Zajęcia kończy wspólna zabawa z wykorzystaniem lajkonikowej buławy.
Podstawa programowa:
Plastyka (kl. IV–VIII): I.1, I.2, II.3, II.4, III.1, III.3; Historia (kl. IV): I.2, III.3; Wiedza o społeczeństwie (kl. IV–VIII): VI.5, VII.5

• Robimy kotyliony, czyli warsztaty w barwach biało-czerwonych

Warsztaty edukacyjne dla uczniów klas IV–VI
Pałac Krzysztofory
Czas trwania: 90 minut
Podczas warsztatów uczestnicy poznają tło historyczne wydarzeń towarzyszących odrodzeniu się państwa polskiego w 1918 roku (ze szczególnym uwzględnieniem Krakowa) oraz związane z tym procesem postaci, m.in. Józefa Piłsudskiego i Antoniego Stawarza. Mają również okazję obejrzeć wybrane eksponaty pochodzące ze zbiorów Muzeum Krakowa, nawiązujące do tematu spotkania. W części praktycznej uczestnicy wykonują kokardy narodowe, będące jednym z patriotycznych symboli Polaków. Warsztaty pozwalają na poznanie najważniejszych polskich tradycji narodowo-patriotycznych, a tym samym kształtują postawę świadomego obywatela.
Podstawa programowa:
Szkoła podstawowa: Plastyka (kl. IV–VIII): I.1, II.4, III.1; Historia (kl. IV): I.2, II.1, IV.12; Historia (kl. V–VIII): XXVI.3