Jerzy Dobrzycki (1900-1972)
Jerzy Dobrzycki obraz Jana Chrząszcza z 2005r
Historyk sztuki, legionista, działacz plebiscytowy, uczestnik powstań śląskich, współorganizator międzywojennej polityki promocyjnej Krakowa, inicjator „Dni Krakowa” i „Konkursu na najpiękniejsze szopki krakowskie”, nauczyciel w liceach polskich w Rumunii, muzeolog, wykładowca, pierwszy dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, niestrudzony popularyzator wiedzy o Krakowie.
Jerzy Wojciech Michał Dobrzycki urodził się 22 września 1900 roku w Inwałdzie.
Wychowywał się w Krakowie przy ulicy Zwierzynieckiej 22 w domu swojej ciotki Ludwiki ze Stoczkiewiczów Staroniowej. W roku 1918 ukończył Gimnazjum św. Anny i zapisał się na Uniwersytet Jagielloński, gdzie studiował prawo, a od 1919 roku historię sztuki.
Po odbytej w latach 1917/1918 służbie wojskowej w Legionach Polskich (doświadczył m.in. internowania w obozach w Huszt oraz Udine) powrócił do Krakowa i wstąpił do Krakowskiej Legii Akademickiej (późniejszego Batalionu Akademickiego UJ). Od marca 1919 roku pełnił służbę w Dowództwie Miasta w Krakowie, natomiast od października 1919 roku został przydzielony do prac związanych z plebiscytem na Górnym Śląsku. W okresie plebiscytowym oprowadzał po Krakowie liczne grupy działaczy plebiscytowych oraz ludność pielgrzymującą do Krakowa z terenów Górnego Śląska, Śląska Cieszyńskiego, Spisza i Orawy. W roku 1921 objął posadę asystenta w Urzędzie Konserwatorskim Województwa Krakowskiego.
W latach 1922 – 1923 pracował jako referent oświatowo-kulturalny w Muzeum Przemysłowym w Krakowie, a w latach 1923-1926 jako kustosz w Muzeum Etnograficznym. W roku 1923 ukończył studia uniwersyteckie uzyskując stopień doktora filozofii UJ na podstawie rozprawy: „Śląska wytwórczość ceramiczna w XVIII wieku”.
W latach 1926-1928 pogłębiał studia z historii sztuki podróżując do Francji i Włoch.
W okresie międzywojennym pracował na polu popularyzacji wiedzy o Krakowie działając w Towarzystwie Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Zasłynął jako organizator tłumnie uczęszczanych wycieczek po Krakowie, inicjator cotygodniowych zebrań naukowych oraz kursów dla przewodników miejskich organizowanych wspólnie z Polskim Związkiem Turystycznym. Na zebraniach TMHiZK wielokrotnie podkreślał rolę odpowiedniej reklamy Krakowa poprzez dostępne ówcześnie środki masowego przekazu.
Jerzy Dobrzycki był także autorem przeznaczonego dla zagranicznych turystów albumu „Stary Kraków” (1936). Do 1939 roku na antenie Rozgłośni Krakowskiej Polskiego Radia wygłaszał „Gawędy o starym Krakowie”. Zainicjował także pierwsze „Dni Krakowa” (1936) oraz „Konkurs na najpiękniejsze szopki krakowskie” (1937).
Jerzy Dobrzycki był w latach 1930 – 1951 członkiem Rady Artystycznej Miasta Krakowa. Od 1934 aż do wybuchu II wojny światowej pracował w Zarządzie Miejskim w Krakowie jako referent dla spraw propagandy i turystyki w m. Krakowie, kierownik Miejskiego Biura Propagandy, a następnie jako zastępca naczelnika Wydziału Oświaty Kultury, Sztuki i Propagandy.
Od września 1939 do sierpnia 1945 przebywał jako internowany w Rumunii. W Szkole Polskiej w Turnu-Severin pełnił funkcje nauczyciela j. polskiego i łaciny. W 1942 objął funkcje kierownika biblioteki we Francuskim Instytucie Naukowym. W ramach swoich obowiązków organizował odczyty i imprezy artystyczne. W roku 1944 został Dobrzycki przeniesiony do Bukaresztu, gdzie niedługo potem otrzymał stanowisko dyrektora Szkoły Polskiej oraz zwierzchnika i wizytatora szkolnictwa polskiego w Rumunii.
Po powrocie z Rumunii podjął pracę w Wydziale Oświatowym Zarządu Miejskiego.
W dniu 1 VI 1946 roku został powołany na stanowisko dyrektora Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, które pełnił aż do roku 1964 organizując instytucję i wyznaczając kierunek jej działalności na kolejne dziesięciolecia.
Jerzy Dobrzycki zmarł 18 września 1972. Spoczywa na Cmentarzu Rakowickim, kw .I A, rz. zach., gr. przy alei."
Praca na polu popularyzacji wiedzy o Krakowie przyniosła mu miano Chodzącej Kroniki Krakowa i Wielkiego Miłośnika Krakowa.
Dorobek naukowy Jerzego Dobrzyckiego to przede wszystkim prace związane z dziejami Krakowa. Należą do nich m.in. „Kraków-miasto polskiej chwały”, „Stary Kraków”, „Dawne warownie Krakowa”, „Kraków: krajobraz i architektura”, „Hejnał krakowski”.
Za swoją działalność został odznaczony m.in.: Śląskim Krzyżem Plebiscytowym (1922), Śląskim Krzyżem Waleczności i Zasługi (1922), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1957), Srebrnym Krzyżem Zasługi – na wniosek Prezydium Krakowa za oprowadzanie po zabytkach i muzeach krakowskich wybitnych gości Krakowa (1928), Złotym Krzyżem Zasługi – za działalność na polu ochrony zabytków, propagandy artystycznej miasta i prace nad organizacją „Dni Krakowa” (1938), Krzyżem Oficerskim Węgierskiego Orderu Zasługi – za oprowadzanie po zabytkach Krakowa wycieczek intelektualistów węgierskich i pomoc w gromadzeniu materiałów naukowych i ikonograficznych dla publikacji historycznej „Polska i Węgry” (1938), Złotą Odznaką „Za pracę społeczną dla miasta Krakowa” (1959), Złotą Odznaką PTTK (1966), Odznaką „Zasłużony działacz kultury” (1964) oraz nagrodą m. Krakowa za zasługi na polu upowszechniania kultury (1958).
Bibliografia:
· Bieńkowski, Jerzy Dobrzycki (22.IX.1900-18.IX.1972). [Nekr.] Rocz.Krak. 1974 t.45 s.127-130
· Chrzanowski T., Jerzy Dobrzycki [Nekr.] Tyg.Powsz. 1972 nr 41 s.5
· Dobrzycki J., Z lat przełomowych. Okruchy wspomnień, Kraków 1938
· Ludwikowski L., Jerzy Dobrzycki [Nekr.] Rocz.Krak. 1973 t.44 s.143-144
· Szałapak A., Szopka krakowska jako przejaw folkloru krakowskiego na tle szopki europejskiej, Kraków 2012, s. 192, przyp. 288
· Winiarczyk K., Muzeum Historyczne Miasta Krakowa za dyrekcji Jerzego Dobrzyckiego (lata 1946-1964) [w] Sapere auso. Księga pamiątkowa poświęcona dyrektorowi Muzeum Pomorza Środkowego Mieczysławowi Jaroszewiczowi, pod red. W. Łysiaka, Poznań 2013, s. 69-76
· Winiarczyk K., Nie od razu będziesz przewodnikiem. Zasługi Jerzego Dobrzyckiego
na polu tworzenia kadry przewodników miejskich po Krakowie [w] Krzysztofory nr 31,
Kraków 2013, s. 195-2010
Ziarkowska J., Działalność Jerzego Dobrzyckiego w zakresie popularyzacji Krakowa w okresie międzywojennym [w] Sztuka i podróżowanie. Studia teoretyczne i historycznoartystyczne,
Kraków 2009, rozdział 15.
Katarzyna Winiarczyk
Jerzy Wojciech Michał Dobrzycki urodził się 22 września 1900 roku w Inwałdzie.
Wychowywał się w Krakowie przy ulicy Zwierzynieckiej 22 w domu swojej ciotki Ludwiki ze Stoczkiewiczów Staroniowej. W roku 1918 ukończył Gimnazjum św. Anny i zapisał się na Uniwersytet Jagielloński, gdzie studiował prawo, a od 1919 roku historię sztuki.
Po odbytej w latach 1917/1918 służbie wojskowej w Legionach Polskich (doświadczył m.in. internowania w obozach w Huszt oraz Udine) powrócił do Krakowa i wstąpił do Krakowskiej Legii Akademickiej (późniejszego Batalionu Akademickiego UJ). Od marca 1919 roku pełnił służbę w Dowództwie Miasta w Krakowie, natomiast od października 1919 roku został przydzielony do prac związanych z plebiscytem na Górnym Śląsku. W okresie plebiscytowym oprowadzał po Krakowie liczne grupy działaczy plebiscytowych oraz ludność pielgrzymującą do Krakowa z terenów Górnego Śląska, Śląska Cieszyńskiego, Spisza i Orawy. W roku 1921 objął posadę asystenta w Urzędzie Konserwatorskim Województwa Krakowskiego.
W latach 1922 – 1923 pracował jako referent oświatowo-kulturalny w Muzeum Przemysłowym w Krakowie, a w latach 1923-1926 jako kustosz w Muzeum Etnograficznym. W roku 1923 ukończył studia uniwersyteckie uzyskując stopień doktora filozofii UJ na podstawie rozprawy: „Śląska wytwórczość ceramiczna w XVIII wieku”.
W latach 1926-1928 pogłębiał studia z historii sztuki podróżując do Francji i Włoch.
W okresie międzywojennym pracował na polu popularyzacji wiedzy o Krakowie działając w Towarzystwie Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Zasłynął jako organizator tłumnie uczęszczanych wycieczek po Krakowie, inicjator cotygodniowych zebrań naukowych oraz kursów dla przewodników miejskich organizowanych wspólnie z Polskim Związkiem Turystycznym. Na zebraniach TMHiZK wielokrotnie podkreślał rolę odpowiedniej reklamy Krakowa poprzez dostępne ówcześnie środki masowego przekazu.
Jerzy Dobrzycki był także autorem przeznaczonego dla zagranicznych turystów albumu „Stary Kraków” (1936). Do 1939 roku na antenie Rozgłośni Krakowskiej Polskiego Radia wygłaszał „Gawędy o starym Krakowie”. Zainicjował także pierwsze „Dni Krakowa” (1936) oraz „Konkurs na najpiękniejsze szopki krakowskie” (1937).
Jerzy Dobrzycki był w latach 1930 – 1951 członkiem Rady Artystycznej Miasta Krakowa. Od 1934 aż do wybuchu II wojny światowej pracował w Zarządzie Miejskim w Krakowie jako referent dla spraw propagandy i turystyki w m. Krakowie, kierownik Miejskiego Biura Propagandy, a następnie jako zastępca naczelnika Wydziału Oświaty Kultury, Sztuki i Propagandy.
Od września 1939 do sierpnia 1945 przebywał jako internowany w Rumunii. W Szkole Polskiej w Turnu-Severin pełnił funkcje nauczyciela j. polskiego i łaciny. W 1942 objął funkcje kierownika biblioteki we Francuskim Instytucie Naukowym. W ramach swoich obowiązków organizował odczyty i imprezy artystyczne. W roku 1944 został Dobrzycki przeniesiony do Bukaresztu, gdzie niedługo potem otrzymał stanowisko dyrektora Szkoły Polskiej oraz zwierzchnika i wizytatora szkolnictwa polskiego w Rumunii.
Po powrocie z Rumunii podjął pracę w Wydziale Oświatowym Zarządu Miejskiego.
W dniu 1 VI 1946 roku został powołany na stanowisko dyrektora Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, które pełnił aż do roku 1964 organizując instytucję i wyznaczając kierunek jej działalności na kolejne dziesięciolecia.
Jerzy Dobrzycki zmarł 18 września 1972. Spoczywa na Cmentarzu Rakowickim, kw .I A, rz. zach., gr. przy alei."
Praca na polu popularyzacji wiedzy o Krakowie przyniosła mu miano Chodzącej Kroniki Krakowa i Wielkiego Miłośnika Krakowa.
Dorobek naukowy Jerzego Dobrzyckiego to przede wszystkim prace związane z dziejami Krakowa. Należą do nich m.in. „Kraków-miasto polskiej chwały”, „Stary Kraków”, „Dawne warownie Krakowa”, „Kraków: krajobraz i architektura”, „Hejnał krakowski”.
Za swoją działalność został odznaczony m.in.: Śląskim Krzyżem Plebiscytowym (1922), Śląskim Krzyżem Waleczności i Zasługi (1922), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1957), Srebrnym Krzyżem Zasługi – na wniosek Prezydium Krakowa za oprowadzanie po zabytkach i muzeach krakowskich wybitnych gości Krakowa (1928), Złotym Krzyżem Zasługi – za działalność na polu ochrony zabytków, propagandy artystycznej miasta i prace nad organizacją „Dni Krakowa” (1938), Krzyżem Oficerskim Węgierskiego Orderu Zasługi – za oprowadzanie po zabytkach Krakowa wycieczek intelektualistów węgierskich i pomoc w gromadzeniu materiałów naukowych i ikonograficznych dla publikacji historycznej „Polska i Węgry” (1938), Złotą Odznaką „Za pracę społeczną dla miasta Krakowa” (1959), Złotą Odznaką PTTK (1966), Odznaką „Zasłużony działacz kultury” (1964) oraz nagrodą m. Krakowa za zasługi na polu upowszechniania kultury (1958).
Bibliografia:
· Bieńkowski, Jerzy Dobrzycki (22.IX.1900-18.IX.1972). [Nekr.] Rocz.Krak. 1974 t.45 s.127-130
· Chrzanowski T., Jerzy Dobrzycki [Nekr.] Tyg.Powsz. 1972 nr 41 s.5
· Dobrzycki J., Z lat przełomowych. Okruchy wspomnień, Kraków 1938
· Ludwikowski L., Jerzy Dobrzycki [Nekr.] Rocz.Krak. 1973 t.44 s.143-144
· Szałapak A., Szopka krakowska jako przejaw folkloru krakowskiego na tle szopki europejskiej, Kraków 2012, s. 192, przyp. 288
· Winiarczyk K., Muzeum Historyczne Miasta Krakowa za dyrekcji Jerzego Dobrzyckiego (lata 1946-1964) [w] Sapere auso. Księga pamiątkowa poświęcona dyrektorowi Muzeum Pomorza Środkowego Mieczysławowi Jaroszewiczowi, pod red. W. Łysiaka, Poznań 2013, s. 69-76
· Winiarczyk K., Nie od razu będziesz przewodnikiem. Zasługi Jerzego Dobrzyckiego
na polu tworzenia kadry przewodników miejskich po Krakowie [w] Krzysztofory nr 31,
Kraków 2013, s. 195-2010
Ziarkowska J., Działalność Jerzego Dobrzyckiego w zakresie popularyzacji Krakowa w okresie międzywojennym [w] Sztuka i podróżowanie. Studia teoretyczne i historycznoartystyczne,
Kraków 2009, rozdział 15.
Katarzyna Winiarczyk