Drukarstwo i introligatorstwo
Muzeum zgromadziło ok. 3 tys., przedmiotów związanych z Jahodą i jego zakładem z lat 1887–1947, m.in. maszyny drukarskie i introligatorskie z XIX i XX w. W kolekcji znajduje się też zestaw unikatowych narzędzi i materiałów introligatorskich z XIX i początku XX w., takich jak: tłoki do złocenia ręcznego, ozdobniki rolkowe, mieszek skórzany do czyszczenia kaszt, agaty do polerowania złoceń, rozcieracz do farby drukarskiej, liniak, filet – narzędzie do wypalania, aparat do ręcznego składania liter, ręczne wałki do nakładania farby, komplety matryc oraz ozdobników mosiężnych. Są też kamienie litograficzne, tłoki i sztance introligatorskie oraz regały drukarskie wraz z kasztami i czcionkami.
Drukarstwo i introligatorstwo
Kraków – kolebka książki polskiej, z wielowiekowymi tradycjami drukarsko-introligatorskimi, na trwałe wpisał się przez arcydzieła tego kunsztu do dziejów naszego kraju. Wiek XVI, zwany w Polsce „złotym wiekiem” oraz XVII w., przynoszą prócz rozwoju drukarstwa również rozwój introligatorstwa, podnosząc je do wyżyn prawdziwej sztuki. Okres rozbiorów przyniósł dla zubożonego i podupadłego Krakowa wiele niepomyślnych zmian, dotykających również rzemiosła, a w tym drukarstwa i introligatorstwa.
W latach 80. XIX w. na terenie miasta zaszły zmiany sprzyjające odrodzeniu produkcji introligatorskiej, która po roku 1900 rozwinęła się do niebywałych rozmiarów. Jednym z najwybitniejszych introligatorów, twórcą artystycznych opraw książkowych, dyplomów i tek adresowych, a także galanterii introligatorskiej, był w Krakowie Robert Jahoda (1862–1947 r.).
Urodził w Bochni, a zawodowo był związany z Krakowem od 1887 r. aż do swojej śmierci. Od 1912 r. na stałe osiadł w kamienicy przy ul. Gołębiej 4, gdzie założył pracownię introligatorską, należącą w latach 1918–1939 do najlepszych w Polsce. Swoje zbiory powierzały mu biblioteki: Jagiellońska, Polskiej Akademii Umiejętności, Zamku i Katedry na Wawelu, XX Czartoryskich, Kórnicka i inne. Najcenniejszą pracą konserwatorską wykonaną w tej oficynie była renowacja Annales seu Cronicae Regni Poloniae Jana Długosza.
Oprawy Roberta Jahody, eksponowane na wystawach krajowych i zagranicznych – m.in. Lwowie, Paryżu, Wiedniu, Lipsku, Berlinie, Padwie, Krakowie i Poznaniu – zdobywały najwyższe wyróżnienia i medale.
Po jego śmierci nastąpił podział firmy pomiędzy córkę Zofię Jahodę-Broniewską oraz Roberta Jahodę-Żółtowskiego. W 1950 r. zakład upaństwowiono, a w 1954 utworzono Spółdzielnię Przemysłu Artystycznego Starodruk, która przejęła lokal wraz z wyposażeniem przy ul. Gołębiej.
Od 1967 do początku lat 90. pomieszczenia wraz z częścią wyposażenia były w posiadaniu Muzeum, które w 1982 r. otwarło tam stałą ekspozycję: Oficyna Introligatorska Roberta Jahody. Z dziejów introligatorstwa i drukarstwa krakowskiego. Po odzyskaniu kamienicy przez prywatnego właściciela w 1992 r. pokazywane tam eksponaty przeniesiono do głównej siedziby Muzeum w Pałacu „Krzysztofory”
W latach 80. XIX w. na terenie miasta zaszły zmiany sprzyjające odrodzeniu produkcji introligatorskiej, która po roku 1900 rozwinęła się do niebywałych rozmiarów. Jednym z najwybitniejszych introligatorów, twórcą artystycznych opraw książkowych, dyplomów i tek adresowych, a także galanterii introligatorskiej, był w Krakowie Robert Jahoda (1862–1947 r.).
Urodził w Bochni, a zawodowo był związany z Krakowem od 1887 r. aż do swojej śmierci. Od 1912 r. na stałe osiadł w kamienicy przy ul. Gołębiej 4, gdzie założył pracownię introligatorską, należącą w latach 1918–1939 do najlepszych w Polsce. Swoje zbiory powierzały mu biblioteki: Jagiellońska, Polskiej Akademii Umiejętności, Zamku i Katedry na Wawelu, XX Czartoryskich, Kórnicka i inne. Najcenniejszą pracą konserwatorską wykonaną w tej oficynie była renowacja Annales seu Cronicae Regni Poloniae Jana Długosza.
Oprawy Roberta Jahody, eksponowane na wystawach krajowych i zagranicznych – m.in. Lwowie, Paryżu, Wiedniu, Lipsku, Berlinie, Padwie, Krakowie i Poznaniu – zdobywały najwyższe wyróżnienia i medale.
Po jego śmierci nastąpił podział firmy pomiędzy córkę Zofię Jahodę-Broniewską oraz Roberta Jahodę-Żółtowskiego. W 1950 r. zakład upaństwowiono, a w 1954 utworzono Spółdzielnię Przemysłu Artystycznego Starodruk, która przejęła lokal wraz z wyposażeniem przy ul. Gołębiej.
Od 1967 do początku lat 90. pomieszczenia wraz z częścią wyposażenia były w posiadaniu Muzeum, które w 1982 r. otwarło tam stałą ekspozycję: Oficyna Introligatorska Roberta Jahody. Z dziejów introligatorstwa i drukarstwa krakowskiego. Po odzyskaniu kamienicy przez prywatnego właściciela w 1992 r. pokazywane tam eksponaty przeniesiono do głównej siedziby Muzeum w Pałacu „Krzysztofory”
Opis kolekcji
Muzeum zgromadziło ok. 3 tys., przedmiotów związanych z Jahodą i jego zakładem z lat 1887–1947, m.in. maszyny drukarskie i introligatorskie z XIX i XX w. W kolekcji znajduje się też zestaw unikatowych narzędzi i materiałów introligatorskich z XIX i początku XX w., takich jak: tłoki do złocenia ręcznego, ozdobniki rolkowe, mieszek skórzany do czyszczenia kaszt, agaty do polerowania złoceń, rozcieracz do farby drukarskiej, liniak, filet – narzędzie do wypalania, aparat do ręcznego składania liter, ręczne wałki do nakładania farby, komplety matryc oraz ozdobników mosiężnych. Są też kamienie litograficzne, tłoki i sztance introligatorskie oraz regały drukarskie wraz z kasztami i czcionkami.
Na szczególną uwagę zasługuje zbiór projektów opraw książkowych, dyplomów okolicznościowych, tek adresowych wykonanych w latach 1892–1939 przez tak znakomitych artystów, jak: Juliusz Kossak, Henryk Uziembło, Stanisław Fabijański, Antoni Procajłowicz, Zygmunt Kinastowski, Włodzimierz Tetmajer, Jan Gumowski, Henryk Starzyński, Franciszek Seifert, Zofia Jahodzianka i Stanisław Wójcik.
Ponadto w kolekcji znajdują się oprawy książkowe wykonane przez Roberta Jahodę oraz jego uczniów i współpracowników oraz bibelotowa galanteria – karnety balowe z początku XX w. Pokaźną część stanowią czcionki, klisze drukarskie oraz klocki drzeworytnicze – najstarsze pochodzą z 2 połowy XIX w. znanych drukarni i firm krakowskich: „Czasu”, „W.L. Anczyca”, „Władysława Teodorczuka”, „Tadeusza Jabłońskiego i Sp.”, „Kazimierza Zadrazila” oraz zagranicznych: firmy „R.G. Offenbach A.M” oraz „Husnik-Hausler, Prague”.
Piękna jest kolekcja dyplomów i medali zdobywanych na wystawach krajowych i zagranicznych: we Lwowie (1894, 1902), Paryżu (1900, 1925), Wiedniu (1907), Lipsku (1914), Padwie (1922), Berlinie (1925, 1938, 1939) i Poznaniu (1929) oraz dokumentacja fotograficzna opraw (najstarsze zdjęcia wykonane na szklanych kliszach), dyplomy, adresy, odznaczenia przyznane firmie, jak i samemu Jahodzie.
Najpełniej jednak historia tej firmy jest przedstawiona w Księdze Pamiątkowej oraz w kilkutomowej Kronice Zakładu Introligatorskiego z lat 1887–1947, z bogatym materiałem fotograficznym, korespondencją i wycinkami prasowymi, prowadzonej z wielką starannością przez samego Mistrza.
Zbiór pamiątek po Robercie Jahodzie i jego imponującym dorobku zawodowym jest systematycznie uzupełniany i wzbogacany również o pamiątki związane z jego rodziną, jak np. fotografie i dokumenty Roberta Jahody-Żółtowskiego (syna), posła na Sejm II Rzeczypospolitej, znakomitego introligatora i prawnika.
Oprócz Kolekcji związanej z Jahodą, posiadamy również pamiątki dotyczące innych drukarzy krakowskich w XIX i XX w., jak np.: odznaki, dokumenty i fotografie ze zjazdów drukarzy i introligatorów (1908, 1913), fotografie wnętrz krakowskich drukarni i pokazujące drukarzy, także godło drukarzy krakowskich z początku XX w., odznaka Kolarskiego Klubu Drukarzy Krakowskich z 1904 r., tableau drukarzy krakowskich z 1924 r., odznaki członków Kapituły Orderu Białego Kruka. Wzorniki wyklejek książkowych oraz arkusze papieru czerpanego ze znakami wodnymi (najstarsze pochodzą z początku XVIII w.).
Na szczególną uwagę zasługuje zbiór projektów opraw książkowych, dyplomów okolicznościowych, tek adresowych wykonanych w latach 1892–1939 przez tak znakomitych artystów, jak: Juliusz Kossak, Henryk Uziembło, Stanisław Fabijański, Antoni Procajłowicz, Zygmunt Kinastowski, Włodzimierz Tetmajer, Jan Gumowski, Henryk Starzyński, Franciszek Seifert, Zofia Jahodzianka i Stanisław Wójcik.
Ponadto w kolekcji znajdują się oprawy książkowe wykonane przez Roberta Jahodę oraz jego uczniów i współpracowników oraz bibelotowa galanteria – karnety balowe z początku XX w. Pokaźną część stanowią czcionki, klisze drukarskie oraz klocki drzeworytnicze – najstarsze pochodzą z 2 połowy XIX w. znanych drukarni i firm krakowskich: „Czasu”, „W.L. Anczyca”, „Władysława Teodorczuka”, „Tadeusza Jabłońskiego i Sp.”, „Kazimierza Zadrazila” oraz zagranicznych: firmy „R.G. Offenbach A.M” oraz „Husnik-Hausler, Prague”.
Piękna jest kolekcja dyplomów i medali zdobywanych na wystawach krajowych i zagranicznych: we Lwowie (1894, 1902), Paryżu (1900, 1925), Wiedniu (1907), Lipsku (1914), Padwie (1922), Berlinie (1925, 1938, 1939) i Poznaniu (1929) oraz dokumentacja fotograficzna opraw (najstarsze zdjęcia wykonane na szklanych kliszach), dyplomy, adresy, odznaczenia przyznane firmie, jak i samemu Jahodzie.
Najpełniej jednak historia tej firmy jest przedstawiona w Księdze Pamiątkowej oraz w kilkutomowej Kronice Zakładu Introligatorskiego z lat 1887–1947, z bogatym materiałem fotograficznym, korespondencją i wycinkami prasowymi, prowadzonej z wielką starannością przez samego Mistrza.
Zbiór pamiątek po Robercie Jahodzie i jego imponującym dorobku zawodowym jest systematycznie uzupełniany i wzbogacany również o pamiątki związane z jego rodziną, jak np. fotografie i dokumenty Roberta Jahody-Żółtowskiego (syna), posła na Sejm II Rzeczypospolitej, znakomitego introligatora i prawnika.
Oprócz Kolekcji związanej z Jahodą, posiadamy również pamiątki dotyczące innych drukarzy krakowskich w XIX i XX w., jak np.: odznaki, dokumenty i fotografie ze zjazdów drukarzy i introligatorów (1908, 1913), fotografie wnętrz krakowskich drukarni i pokazujące drukarzy, także godło drukarzy krakowskich z początku XX w., odznaka Kolarskiego Klubu Drukarzy Krakowskich z 1904 r., tableau drukarzy krakowskich z 1924 r., odznaki członków Kapituły Orderu Białego Kruka. Wzorniki wyklejek książkowych oraz arkusze papieru czerpanego ze znakami wodnymi (najstarsze pochodzą z początku XVIII w.).
