Harcerstwo
Kolekcja harcerska powstała w 1991 r. dzięki staraniom i zaangażowaniu osób związanych z krakowskimi organizacjami i środowiskami harcerskimi. Zbiór stanowią przede wszystkim pamiątki historyczne związane z działalnością przedwojennych, lwowskiej i krakowskiej, Chorągwi Związku Harcerstwa Polskiego, datujące się od 1910 r., uzupełnione eksponatami późniejszymi, sięgającymi czasów współczesnych.
Całość kolekcji podzielona jest na dwie części: muzealia i materiały archiwalno-biblioteczne.
Do najciekawszych muzealiów zaliczają się bez wątpienia odznaki należące do Andrzeja Małkowskiego, twórcy polskiego harcerstwa, a także jeden z najstarszych krzyży harcerskich. Pokaźny zbiór stanowią również przedwojenne i powojenne mundury, w tym także instruktorskie oraz części umundurowania: sznury, gwizdki, naszywki, pasy, finki, a także sprzęt obozowo-biwakowy, czyli menażki, manierki, plecaki, tornistry, kompasy, saperki, laski itp. Cenną część kolekcji stanowi zbiór plakietek i odznak powojennych polskich i zagranicznych oraz przedmioty pamiątkowe, takie jak medale, laurki, ryciny, a także sztandary i proporce.
Niezwykle wartościowe są fotografie, szczególnie z okresu najwcześniejszego, czyli z lat 1911–1918 i dwudziestolecia międzywojennego. Znajduje się tu np. oryginalne zdjęcie ślubne Olgi Drahonowskiej i Andrzeja Małkowskiego, fotografia wycieczki stowarzyszenia Eleusis do Zamku Odrzykońskiego, zdjęcia czołowych działaczy skautowych z lat 1911–1914 oraz pierwszych lwowskich oraz krakowskich drużyn skautowych (męskich i żeńskich). Całość zbioru uzupełniają fotografie z okresu międzywojennego ilustrujące harcerskie aktywności.
Część archiwalno-biblioteczną stanowi zbiór książek i broszur, prasy, druków ulotnych oraz innych materiałów archiwalnych, wśród których są tak unikatowe pozycje, jak książki Andrzeja Małkowskiego Scouting jako system wychowania młodzieży na podstawie dzieła gen. Baden-Powella (Lwów 1911), Zygmunta Wyrobka Vade Mecum Skauta (Kraków 1913), Jana Zawady Czuj Duch (Kraków 1913) czy Polskie skautki. Zarys organizacyjny (Lwów 1913), a także wiele druków pochodzących z czasów rodzącego i dopiero kształtującego się ruchu skautowego. Harcerską aktywność wydawniczą ukazują publikacje wydawane od lat 20. XX wieku do współczesności. Nie do przecenienia jest zbiór harcerskiej prasy, od najstarszych, czyli lwowskiego „Skauta”, po czasopisma ukazujące się, z większą bądź mniejszą regularnością, obecnie.
Rozwój i sposób funkcjonowania organizacji harcerskich ilustrują inne cenne archiwalia, m.in. pierwsze dokumenty organizacyjne, dzienniczki zastępów i drużyn, raporty, rozkazy, spisane ręcznie wspomnienia pierwszych polskich działaczy skautowych itp. Bez wątpienia szczególne miejsce zajmują eksponaty dotyczące krakowskich Szarych Szeregów, m.in. unikatowe w skali polskiej archiwum krakowskiego „Zawiszy”, proporce drużyn czy komplety wydawanych przez krakowskich harcerzy konspiracyjnych gazetek – „Na Ucho” i „Watry”.
Kolekcja cenna jest nie tylko dla harcerzy i historyków ruchu harcerskiego. Zgromadzone muzealia ilustrują bowiem także istotną część polskiej XX-wiecznej historii, nawiązują do współczesności, ukazując aktualność wartości związanych z harcerstwem. Wybrane muzealia oglądać będzie można na przygotowywanej ekspozycji stałej w Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego w Forcie nr 52a Jugowice, inne zaś będą prezentowane na wystawach czasowych w tym oddziale.
Do najciekawszych muzealiów zaliczają się bez wątpienia odznaki należące do Andrzeja Małkowskiego, twórcy polskiego harcerstwa, a także jeden z najstarszych krzyży harcerskich. Pokaźny zbiór stanowią również przedwojenne i powojenne mundury, w tym także instruktorskie oraz części umundurowania: sznury, gwizdki, naszywki, pasy, finki, a także sprzęt obozowo-biwakowy, czyli menażki, manierki, plecaki, tornistry, kompasy, saperki, laski itp. Cenną część kolekcji stanowi zbiór plakietek i odznak powojennych polskich i zagranicznych oraz przedmioty pamiątkowe, takie jak medale, laurki, ryciny, a także sztandary i proporce.
Niezwykle wartościowe są fotografie, szczególnie z okresu najwcześniejszego, czyli z lat 1911–1918 i dwudziestolecia międzywojennego. Znajduje się tu np. oryginalne zdjęcie ślubne Olgi Drahonowskiej i Andrzeja Małkowskiego, fotografia wycieczki stowarzyszenia Eleusis do Zamku Odrzykońskiego, zdjęcia czołowych działaczy skautowych z lat 1911–1914 oraz pierwszych lwowskich oraz krakowskich drużyn skautowych (męskich i żeńskich). Całość zbioru uzupełniają fotografie z okresu międzywojennego ilustrujące harcerskie aktywności.
Część archiwalno-biblioteczną stanowi zbiór książek i broszur, prasy, druków ulotnych oraz innych materiałów archiwalnych, wśród których są tak unikatowe pozycje, jak książki Andrzeja Małkowskiego Scouting jako system wychowania młodzieży na podstawie dzieła gen. Baden-Powella (Lwów 1911), Zygmunta Wyrobka Vade Mecum Skauta (Kraków 1913), Jana Zawady Czuj Duch (Kraków 1913) czy Polskie skautki. Zarys organizacyjny (Lwów 1913), a także wiele druków pochodzących z czasów rodzącego i dopiero kształtującego się ruchu skautowego. Harcerską aktywność wydawniczą ukazują publikacje wydawane od lat 20. XX wieku do współczesności. Nie do przecenienia jest zbiór harcerskiej prasy, od najstarszych, czyli lwowskiego „Skauta”, po czasopisma ukazujące się, z większą bądź mniejszą regularnością, obecnie.
Rozwój i sposób funkcjonowania organizacji harcerskich ilustrują inne cenne archiwalia, m.in. pierwsze dokumenty organizacyjne, dzienniczki zastępów i drużyn, raporty, rozkazy, spisane ręcznie wspomnienia pierwszych polskich działaczy skautowych itp. Bez wątpienia szczególne miejsce zajmują eksponaty dotyczące krakowskich Szarych Szeregów, m.in. unikatowe w skali polskiej archiwum krakowskiego „Zawiszy”, proporce drużyn czy komplety wydawanych przez krakowskich harcerzy konspiracyjnych gazetek – „Na Ucho” i „Watry”.
Kolekcja cenna jest nie tylko dla harcerzy i historyków ruchu harcerskiego. Zgromadzone muzealia ilustrują bowiem także istotną część polskiej XX-wiecznej historii, nawiązują do współczesności, ukazując aktualność wartości związanych z harcerstwem. Wybrane muzealia oglądać będzie można na przygotowywanej ekspozycji stałej w Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego w Forcie nr 52a Jugowice, inne zaś będą prezentowane na wystawach czasowych w tym oddziale.
