Zbiory

Zbiory teatraliów w Muzeum Krakowa (MK) to unikatowa kolekcja związana tematycznie z historią teatru krakowskiego od początków XIX w. do czasów współczesnych. Całość kolekcji podzielona jest na dwie grupy muzealiów: zbiory artystyczne (obejmujące plastyczne wizerunki aktorów, projekty scenograficzne, kostiumy, makiety, pamiątki teatralne) i zbiory fotograficzne.

Muzeum Krakowa posiada bogaty zbiór biblioteczny oraz archiwaliów.

Muzeum zgromadziło ok. 3 tys., przedmiotów związanych z Jahodą i jego zakładem z lat 1887–1947, m.in. maszyny drukarskie i  introligatorskie z XIX i XX w. W kolekcji znajduje się też zestaw unikatowych narzędzi i materiałów introligatorskich z XIX i początku XX w., takich jak: tłoki do złocenia ręcznego, ozdobniki rolkowe, mieszek skórzany do czyszczenia kaszt, agaty do polerowania złoceń, rozcieracz do farby drukarskiej, liniak, filet – narzędzie do wypalania, aparat do ręcznego składania liter, ręczne wałki do nakładania farby, komplety matryc oraz ozdobników mosiężnych. Są też kamienie litograficzne, tłoki i sztance introligatorskie oraz regały drukarskie wraz z kasztami i czcionkami.

Kolekcja fotografii krakowskiej w naszych zbiorach, jest cennym źródłem ikonograficznym do badań nad historią miasta. Dawne zdjęcia ukazują Kraków zmieniający dość często swe oblicze, utrwalają wydarzenia tworzące jego historię, przybliżają nam życie mieszkańców. Fotografie te są dziełem zarówno fotografów profesjonalnych, jak i amatorów.
Do cymeliów w naszym zbiorze możemy zaliczyć dagerotypy, pochodzące z lat 40. i 50. XIX w. Posiadamy ich wprawdzie niewiele ale są to przykłady najstarszej techniki fotograficznej i dlatego są dla nas tak cenne.

Kolekcja grafiki obejmuje blisko 4 tys. grafik, rysunków i akwarel. Nadrzędnym celem gromadzenia stale powiększanego zbioru jest dokumentacja obrazu miasta i jego przemian w obrębie poszczególnych budowli i ich zespołów oraz w jego układzie przestrzennym. Kolekcja zawiera cenny, w wielu przypadkach unikatowy materiał ikonograficzny dotyczący Krakowa i jego okolic.

Kolekcja harcerska powstała w 1991 r. dzięki staraniom i zaangażowaniu osób związanych z krakowskimi organizacjami i środowiskami harcerskimi. Zbiór stanowią przede wszystkim pamiątki historyczne związane z działalnością przedwojennych, lwowskiej i krakowskiej, Chorągwi Związku Harcerstwa Polskiego, datujące się od 1910 r., uzupełnione eksponatami późniejszymi, sięgającymi czasów współczesnych.

Muzeum Krakowa (MK) posiada unikatowe w skali Polski zbiory dotyczące historii konkretnego miasta w czasie II wojny światowej i losów jego mieszkańców. Obiekty te gromadzone są od początku samodzielnego istnienia MK, dzięki darom osób prywatnych oraz innych instytucji. Wprawdzie MK nie posiada jednej kolekcji dotyczącej wojny, a zbiory są rozproszone w kilku kolekcjach i zbiorach archiwalno-bibliotecznych, ale stanowią ważne źródło wiedzy na temat niemieckiej okupacji, a jednocześnie są reprezentatywne dla wielu aspektów historii wojny, przez co zyskują również uniwersalny charakter.

Trzon kolekcji gromadzonej od 1958 r. stanowią zabytki z zakresu żydowskiej religii, obyczaju i folkloru używane niegdyś w bożnicach i domach w trakcie rozmaitych uroczystości i obrzędów towarzyszących życiu publicznemu, rodzinnemu i prywatnemu. Drugą pod względem ważności częścią kolekcji są obiekty malarstwa, grafiki, rysunku, fotografii i karty pocztowe. Marginalne znaczenie mają jak dotąd zabytki z zakresu historii, druki, rękopisy i archiwalia.

Zbiory malarstwa obejmują liczą kilka tysięcy dzieł. Wyróżniamy dwie znaczące kolekcje, czyli malarstwo portretowe i widoki miasta, które powstały w okresie od końca XVIII do XX w.
Znane są prace Michała Stachowicza, który z zacięciem dokumentalisty rejestrował wydarzenia historyczne, jak wielokrotnie powtarzana Przysięga Kościuszki na Rynku krakowskim czy Uroczysty pochód w Rynku krakowskim w dniu składania homagium ks. K. Auerspergowi (1796). Tło przedstawionych wydarzeń historycznych stanowią szczegółowo odwzorowane realia i architektura ówczesnego Krakowa.

Kolekcja militariów Muzeum Krakowa (MK) to bogaty i zróżnicowany zbiór liczący ponad 1400 muzealiów o dużej wartości artystycznej i historycznej. Składają się na nią okazy uzbrojenia polskiego i zachodnioeuropejskiego o dużych walorach ekspozycyjnych, reprezentujące szereg rodzajów i typów, poczynając od średniowiecza po schyłek czasów nowożytnych. Uzupełniają je militaria stanowiące wyposażenie formacji militarnych i oddziałów wojskowych związanych z Krakowem z czasów powstań narodowych, Legionów Piłsudskiego, I wojny światowej oraz broń z okresu konspiracji i walki zbrojnej w czasie II wojny światowej. W ramach kolekcji, liczebnością i różnorodnością typów, wyróżniają się zespoły broni drzewcowej, siecznej oraz palnej. Uzupełniają je okazy broni miotającej, uzbrojenia ochronnego, oporządzenia i umundurowania.

Kolekcja monet i medali liczy ponad 3070 pozycji inwentarzowych. Podstawowy i najcenniejszy trzon kolekcji jest ściśle związany z krakowskim zwyczajem składania różnych pamiątek i numizmatów w miedzianej, złoconej gałce, wieńczącej szczyt hełmu wieży ratusza miejskiego, oraz obowiązkiem ofiarowania cennych darów na rzecz cechu, przez uczniów "wyzwalających się" na czeladników - w tym monet i medali.

Zbiór pamiątek patriotycznych zawiera przedmioty związane z powstaniem kościuszkowskim, listopadowym, styczniowym, okresem manifestacji patriotycznych przed powstaniem styczniowym, rewolucją krakowską, powstaniem Legionów Polskich i Naczelnego Komitetu Narodowego, a także pamiątki przypominające rocznice ważnych wydarzeń historycznych, społecznych i politycznych.

Zabytki rzemiosła artystycznego zgromadzone SA w Dziale Historii i Sztuki Krakowa Nowożytnego. Są to przedmioty pełniące funkcję użytkową, a  często także dekoracyjną. Duża część zbioru, stanowiąca bazę kolekcji, to obiekty przekazane do Muzeum Historycznego z Archiwum Akt Dawnych Miasta Krakowa, na początku lat 50-tych XX w. Zgodnie z profilem Archiwum, które gromadziło pamiątki związane z historią Krakowa, są to przedmioty ofiarowane przez cechy rzemieślników krakowskich, a także instytucje miejskie. Kolekcja jest stale uzupełniana.
Zbiory rzemiosła artystycznego można podzielić na grupy według techniki wykonania:

Zbiory rzemiosła średniowiecznego Muzeum Krakowa (MK) to najstarsze zabytki w bogatym zasobie muzealnym, pozyskane w większości pod koniec XIX i na początku XX w., w pierwszych latach funkcjonowania MK przy Archiwum Aktów Dawnych. Tworzą wprawdzie nieliczny, ale ciekawy i zróżnicowany zespół, obrazujący kulturę materialną i życie codzienne dawnych mieszkańców miasta. Składają się na niego zarówno wyroby ceramiczne i metalowe, odnalezione w trakcie prac remontowych i wykopaliskowych prowadzonych na terenie Krakowa i Małopolski, jak i zabytki rzemiosła artystycznego pochodzące z przekazu krakowskich cechów. Choć zdarzają się obiekty starsze, między innymi wczesnośredniowieczne narzędzia walki czy elementy uzbrojenia, to jednak zdecydowaną większość stanowią późnogotyckie zabytki sztuki użytkowej, będące przejawem rodzimego rzemiosła lub wymiany handlowej.

Trzon kolekcji sztuki współczesnej w Muzeum Historycznym stanowi zbiór obrazów, grafik i rysunków.

Kolekcja zabytków cechowych jest najstarszą częścią muzealnego zasobu i dała początek dzisiejszym zbiorom.

Zbiór zegarów powstał, dzięki pozyskaniu w 1973 r. , kolekcji znanego krakowskiego kolekcjonera, Władysława Miodońskiego (1898–1972), który gromadził zegary przez pół wieku i w ciągu tego czasu zebrał ich 198. Nie mając fachowego przygotowania w rozpoznawaniu, kierował się własnym wyczuciem estetycznym.  Uroda obudowy była głównym kryterium tworzenia kolekcji.

Szopka krakowska jest twórczym przedstawieniem sceny narodzin Jezusa Chrystusa w otoczeniu nawiązującym do architektury i tradycji Krakowa. Budowla wyróżnia się ozdobną konstrukcją – najczęściej wielobarwną, symetryczną, wielopoziomową, wielowieżową i podświetlaną, zbudowaną z fantazyjnie przetworzonych, zminiaturyzowanych i połączonych ze sobą elementów architektonicznych zabytków Krakowa z lalkami lub figurkami postaci wywodzących się z tradycji chrześcijańskiej i związanych z Krakowem. Figurki upozowane są w różne scenki lub poruszane za pomocą mechanizmu. Przedstawiają historie biblijne, a także typowe dla Krakowa zwyczaje, legendy, postacie i współczesne im problemy.

Po likwidacji krakowskiego Muzeum Lenina w 1989 r. jego zbiory zostały przekazane do Muzeum Krakowa (MK). W chwili obecnej tworzą wydzieloną, zamkniętą kolekcję tzw. leninianów, na którą składają się następujące zespoły: zbiory artystyczne, rzemiosło artystyczne, aranż, filatelia, fotografie, numizmaty i plakaty.

Kolekcja ta gromadzi głównie sztandary, medale i odznaki pamiątkowe.